مدل تحليلي انتقال بار بستر در كانال‌هاي با شيب تند با رويكرد احتمالاتي آستانه هاي حركت

تخمين بار بستر در كانال‌هاي با شيب تند و رودخانه‌هاي كوهستاني، بعلت پيچيدگي‌هاي فرآيند احتمالاتي انتقال رسوب و محدوديت تحقيقات در شيب‌هاي تند، داراي اهميت ويژه‌اي است. اغلب معادلات باربستر براي كانال‌هاي با شيب ملايم توسعه يافته‌اند. انتقال باربستر در كانال‌هاي با شيب تند علاوه بر تاثير پذيري از مشخصات تصادفي جريان آشفته و توزيع تصادفي ذرات رسوب، تحت تاثير شيب طولي بستر است. احتمال آستانه حركت در شيب تند نسبت به شيب ملايم متفاوت است و كمتر به شرايط احتمالاتي آستانه حركت در آنها پرادخته شده است. در اين تحقيق از رويكرد احتمالاتي براي توسعه روابط احتمال آستانه‌هاي حركت سه‌گانه غلتش، لغزش و جهش در شيب‌هاي تند استفاده شده و مدلي تحليلي احتمالاتي براي تخمين باربستر در رودخانه‌هاي با شيب تند براساس توزيع احتمال نرمال نوسان سرعت لحظه‌اي ارائه شده است. واسنجي نتايج مدل در مقايسه با نتايج 564 سري داده آزمايشگاهي در كانال‌هاي با شيب يك تا 20 درصد، نشان داد احتمال كل انتقال رسوب مجموع وزن‌دار سه احتمال آستانه حركت غلتش، لغزش و جهش است. مقايسه باربستر تخميني مدل با مقادير واقعي نشان داد، مدل توسعه يافته با R2=0.92 و RMSE=3.52 دقت مطلوبي در تخمين باربستر در كانال‌هاي با شيب تند دارد و مقايسه نتايج آن با نتايج شش معادله باربستر، نشان از دقت و عملكرد بهتر رويكرد پيشنهادي دارد. از مهمترين دستاوردهاي اين پژوهش، توسعه يك رويكرد تحليل احتمالاتي براي تخمين باربستر است. مدل تحليلي احتمالاتي توسعه يافته قابليت كاربرد در تخمين باربستر در آبراهه‌هاي كوهستاني با شيب تند را دارد.