بررسي ويژگي هاي تاريخ نگاري سبك خراساني در دوره غزنوي

تاريخ نگاري ايران در دوره اول حكومت غزنوي (351ـ431ق.) به‌دليل پيدايش مورخان بزرگي كه سنت تاريخ نويسي و گرايش هاي آن را دگرگون كردند، از اهميت ويژه اي برخوردار است. طي قرون چهارم و پنجم با برآمدن اديبان و دبيراني بزرگ در جامه‌ي تاريخ‌نويس، تاريخ نگاري ايراني و اسلامي از دست محدثان بيرون آمد و در قامت دانشي غيروابسته مطرح گرديد. در آن هنگام خراسان به‌عنوان مركزي علمي‌ ـ ‌فرهنگي بازيگري بي‌همتا در شكل‌گيري شيوه جديد تاريخ نگاري بود و بيش‌تر مورخاني چون ثعالبي، بيهقي و گرديزي از اهالي يا مانند عتبي رشديافته و علم‌آموخته‌ آن ديار قلمداد مي‌شدند؛ از اين‌رو در اين نوشتار از تاريخ نگاري غزنوي با سرواژه‌‌ تاريخ نگاري سبك خراساني ياد شده است. اين پژوهش كه به روش توصيفي تحليلي، آثار تاريخ نگارانه‌ عصر غزنوي را بررسي خواهد كرد، كوشيده است ويژگي هاي تاريخ نگاري مورخان خراساني كه بيش‌ترين اثربخشي را بر روند تاريخ نگاري اين عصر و تاريخ‌نويسان پس از خود داشته اند، بررسي نمايد. طي اين بررسي مي توان سه ويژگي برجسته را در تاريخ‌نگاري عصر غزنوي يافت: رشد نگرش فرهنگي و اجتماعي در تاريخ نگاري؛ ظهور تبيين هايي تاريخي كه به تاريخ‌نگاري عقلاني انجاميده و افزايش نگاه نقادانه به منابع تاريخي، اشخاص و عملكردهاي سياسي در روزنه‌ ديد مورخان اين دوره.