طراحي راهنماي عمومي تأليف كتاب‌هاي درسي و ويژگي‌هاي كتاب درسي مطلوب در دوره ابتدايي: يك مطالعه كيفي

هدف اين پژوهش كاوش راهنماي عمومي تأليف كتاب‌هاي درسي و تعيين ويژگي‌هاي كتاب درسي مطلوب در دوره ابتدايي بود. در اين خصوص، بر اساس يك مطالعه كيفي، مراحل و مؤلفه‌هاي تأليف كتاب‌هاي درسي و ويژگي‌هاي مطلوب آن‌ها با استفاده از ابزار مصاحبه نيمه‌ساختارمند بررسي و براي اطمينان از صحت روايي و پايايي داده‌ها از شاخص گوبا و لينكلن استفاده شد. روش نمونه‌گيري در پژوهش هدفمند بود و داده‌ها بر اساس اشباع داده‌ها در مصاحبه با 17 نفر از متخصصان برنامه‌ريزي درسي و مؤلفان كتاب‌هاي درسي در سازمان پژوهش و برنامه‌ريزي آموزشي با معيار داشتن تجربه در برنامه‌ريزي درسي و تأليف كتاب‌هاي درسي گردآوري شدند. داده‌هاي به‌دست‌آمده از طريق تحليل مضمون مورد تحليل قرار گرفت و براي اعتباريابي داده‌هاي كيفي از روش همسوسازي نتايج حاصل از شبكه مضامين و تحليل اسناد استفاده شد. نتايج نشان داد كه فرايند عمومي تأليف كتاب‌هاي درسي دوره ابتدايي شامل هشت مرحله گردآوري، تحليل و استخراج دلالت‌ها، طراحي تأليف كل كتاب، طراحي تأليف واحدهاي يادگيري، اعتبارسنجي عملي، تأليف كتاب‌هاي درسي، اعتبارسنجي از منظر معلمان و متخصصان و اصلاح و تأليف كتاب‌هاي درسي است. همچنين معيارها و ويژگي‌هاي كتاب درسي مطلوب در دوره ابتدايي شامل انطباق با برنامه درسي حوزه يادگيري و تأكيدات دوره تحصيلي، ساختار، محتوا، زبان، تصاوير و صفحه‌بندي است و هريك داراي مؤلفه‌هاي گوناگوني است كه در يافته‌هاي تفصيلي پژوهش مطرح شده‌اند.