نقدي بر تقسيم‌بندي شاخه‌هاي زبان كردي بر مبناي حوزه‌ي جغرافيايي

A Critical Review of Kurdish Language Branches Based on Geographical Residency

درباره­ ي تعاريف و تمايزات ميان اصطلاحاتي نظير زبان، گويش و لهجه توافق جامعي ميان پژوهشگران حوزه‌هاي زبان‌شناسي و جامعه‌شناسي زبان وجود ندارد. برخي از پژوهشگران در خصوص مطالعه و بررسي رابطه­ ي ميان زبان و اجتماع، از واژه‌هاي جامعه‌شناسي زبان و يا زبان‌شناسي اجتماعي استفاده مي­ كنند و بين واژه‌ها و اصطلاحات مذكور تمايز قائل مي­ شوند؛ در حالي كه برخي ديگر آنها را يكي مي‌پندارند. اين مسأله در خصوص تقسيم‌بندي زبان كردي نيز وجود دارد و بيشتر پژوهشگران زبان كردي هم درباره­ي شاخه­ ها، گويش‌ها و لهجه­ هاي آن و تعداد و شمار آنها نه تنها اختلاف نظر دارند، بلكه مبناي تقسيمات آنها بيشتر محل و سكونت جغرافيايي و نه مشخصات و عناصر زباني است. مطالعه­ ي پيش رو، نخست به اختصار به بررسي تاريخي و جغرافيايي زبان كردي مي­ پردازد و طبقه‌بندي و تقسيماتي را كه از سوي محققين حوزه­ ي زبان­شناسي ارائه شده است، مورد بررسي و نقد قرار مي ­دهد. در پايان، نتيجه­ گيري مي ­شود كه اين نوع طبقه­ بندي داراي ايرادها و اشكالات فراواني است. همچنين، پيشنهادهايي براي تقسيم­ بندي نوين در زبان كردي و شاخه­ هاي آن آورده مي ­شود.

There is no unanimous agreement among linguists and sociolinguists regarding the definition and distinction among terms and concepts of language, dialect and accent. Even some researchers, who study the relationship between language and society, employ both sociolinguistics and sociology of language differently to make a distinction between both of them, while some other use them interchangeably just to say that both are the same. The same issue can also be observed regarding the Kurdish language division, its branches, dialects, accents, and even the numbers of the branches. That is, most researchers who study Kurdish language are in disagreement regarding not only the definition of the terms and the number of Kurdish branches, dialects and accent but also in the basis on which the the divisions and definitions are done and most of them do it geographically rather than considering linguistics elements and features. This paper, firstly study the historical and geographical aspects of Kurdish language and put under criticism all those Kurdish language divisions done by the researchers in the field of Kurdish language study. Then, the researcher concluded that the current Kurdish language divisions are all suffer serious problems. Finally, the researcher offers new suggestions and directions for future divisions as well as approximate places in which Kurdish language and its major branches are distributed.