تحليل مسأله‌ي حقانيت و نجات براساس رويكرد تشكيكي

درباب چگونگي حقانيت و نجات از منظر اديان، عمدتاً سه رويكرد انحصارگرايي، شمول‌گرايي و كثرت‌گرايي مطرح هستند كه هريك مزايا و معايب خودش را دارد. رويكرد تشكيكي بديل جديدي است كه مطرح مي‌شود و تلاش دارد تا ضمن عاري‌بودن از مشكلات نظريات مزبور، مزاياي آن‌ها را هم داشته باشد. البته بين اين رويكرد و شمول‌گرايي ديني، به‌ويژه در سنت اسلامي، شباهت بسياري وجود دارد، ولي لزوماً يكي نيستند. در اين رويكرد، شناخت حقيقت مطلق الهي و كليت آموزه‌هاي اديان و نيز گشودگي راه سعادت و نجات، به طريق تشكيكي تبيين مي‌شود، به‌اين‌صورت كه همه‌ي اديان الهي و گاه برخي اديان غيرالهي، از حقيقت مطلق و طريق نجات، به‌طور تشكيكي و سلسله‌وار بهره‌مند‌ند، با اين تفاوت كه هر دين متأخر الهي، مانند اسلام، كمالات اديان پيشين را دارد و حاوي برخي آموزه‌هاي جديدي است كه ممكن است در اديان قبلي وجود نداشته باشند؛ علاوه‌بر اينكه همه‌ي اديان الهي، به‌ويژه در سطح باورهاي بنيادي، بيشترين اشتراك تشكيكي را دارند. پس به تناسب بهره‌مندي تشكيكي پيروان اديان از حقيقت، راه نجات هم براي آنان گشوده است. در اين زمينه، با استناد به قرآن، مؤلفه‌هايي چون وحدت تشكيكي در وحي، صراط مستقيم، حقيقت تشكيكي اسلام، تنوع باورهاي ديني و نيز اهميت صفات جمال و رحمانيت الهي مي‌توانند تبيين‌كننده‌ي ويژگي منطقي رويكرد تشكيكي به مسأله‌ي حقانيت و نجات باشند. در اين مقاله، ضمن اينكه يافتن رويكردي كارآمد براي پاسخ‌گويي منطقي به پرسش حقانيت و نجات از منظر اديان، مهم شمرده شده است، تلاش شده تا رويكرد تشكيكي به محك آزمون گذاشته شود.

no abstract