واقع‌نمايي گزاره‌هاي ديني از منظر علامه طباطبايي و ونسان برومر

Realistic Representation of Religious Propositions from the Viewpoint of Allamah Tabatabaei and Vincent Brummer

در معرفت‌شناسي علامه طباطبايي، معرفت انسان بر باورهايي مبتني است كه مطابق با واقع، يقيني و ثابت‌اند. او ازآنجاكه مبناي معرفت بشري را بديهيات مي‌داند، جزو مبناگريان حداكثري شمرده مي‌شود و الهيات خود را بر همين پايه استوار مي‌كند. در الهيات وي، خداوند و صفات او اموري عيني و واقعي است و ذهن بشر، با بهره‌گيري از فنون استدلال، مي‌تواند در حد وسع خويش و به‌نحو قطعي و يقيني، به واقعيت ساحت الوهي پي ببرد. زبان بشري نيز اين قابليت را دارد كه بدون توسل به مجاز و تمثيل، به‌نحو حقيقت و با نظر داشت روح معناي الفاظ، در سخن گفتن از خداوند به‌كار گرفته شود. در مقابل، برومر از مبناگرايان حداقلي به شمار مي‌آيد و هيچ‌ گزاره‌اي را مصون از چون و چرا نمي‌داند. از ديدگاه او، شناخت آدميان از خداوند در حد تجليات او است و دستگاه ادراكي بشر توان كشف واقعيت ساحت الوهي را ندارد. زبان دين نيز در سخن‌گفتن از خداوند، بيش از آنكه زباني واقع‌نما و حكايت‌گر باشد، زباني تمثيلي – تجويزي است و بيش از آنكه اِخبار از واقعيت باشد، در پي معنابخشي به زندگي و بيان‌گر شيوه‌ي زيست مؤمنانه و نحوه‌ي رفتار بايسته‌ي مؤمنان در ارتباط با خداوند است. بنابراين الهيات علامه طباطبايي مبتني بر يقين است، اما الهيات برومر آميخته با نسبيت.

In Allameh Tabatabai's epistemology, human knowledge is based on beliefs that are certain, fixed, and compatible with reality. Since he considers the basis of human knowledge to be axioms, he is considered to be a maximal proponent of foundationalism and bases his theology on it. In his theology, God and His attributes are objective and real, and the human mind, by using the techniques of reasoning, can realize the truth of the divine realm to its fullest extent with certainty. Without resorting to figurative language, human language also has the ability to speak of the truth of God by using the literal meaning of words (denotation). In contrast, Brummer is considered a minimalist foundationalist and considers any proposition to be questionable. In his view, human knowledge of God is limited to His manifestations, and the human perceptual system is not able to discover the truth of the divine realm. To speak of God, the language of religion is more a figurative and prescriptive language than a real and narrative one, which does not reflect the truth but seeks meaning to life and expresses the devoutly religious lifestyles and the appropriate behavior of believers in relation to God. Therefore, Allameh Tabatabai's theology is based on certainty while Brummer's is intermingled with relativity.