كليدواژه :
بلاغت , كم‌گرفت , كاركردهاي معنايي , زيبايي‌شناسي , حافظ
چكيده فارسي :
يكي از مشخصه‌هاي اصلي شعر حافظ بلاغت كلام اوست. او با به‌كارگيري شگردهاي مختلف ادبي توانسته به اين مهم دست يابد. يكي از راهكارهاي حافظ براي پررنگ‌كردن صبغۀ بلاغي اشعارش، استفاده از كم‌گرفت با بسامد بالاست كه تاكنون از ديد حافظ‌پژوهان و حافظ‌شناسان پنهان مانده است. كم‌گرفت، ابزاري بلاغي و ادبي است كه نقطۀ مقابل اغراق به‌شمار مي‌رود و مطلبي، كسي يا چيزي را ضعيف‌تر، فروتر يا كمتر از حد خود نشان‌دادن يا بيان‌كردن است. در پژوهش حاضر، ابتدا با تكيه بر نظر اُدبا و صاحب‌نظران تعريف جامع و كاملي از كم‌گرفت ارائه، سپس روش‌‌هاي ايجاد مفهوم كم‌گرفت و اغراض آن در اشعار حافظ به روش مطالعۀ كتابخانه-اي بررسي و تحليل شده است. برايند پژوهش نشان مي‌دهد كه حافظ با تكيه بر گستردگي قلمرو دانش زباني و بلاغي خود با استفاده از واژه‌هايي مانند كم و كمتر، ترسم، گويي يا گوييا، مگر، بهتر، اندكي و... توانسته مفهوم كم‌گرفت را در كلام خود ايجاد كند. كم‌گرفت در شعر او كاركردهاي معنايي و زيبايي‌شناختي نيز دارد كه از ميان كاركردهاي معنايي مي‌توان به تواضع و كم‌گرفت خويش، اعتراض توأم با احتياط، احترام، پند و اندرز و از ميان كاركردهاي زيبايي‌شناختي به تناسبات لفظي اشاره كرد.
چكيده لاتين :
One of the main features of Hafiz's poetry is his rhetoric. He achieved this by applying various literary techniques. One of the safeguards used to enhance the rhetoric of his poems is the use of understatement, which has so far remained hidden from scholars. Understatement is a rhetorical and literary tool that is the point of exaggeration, and the point is to make someone or something weaker, inferior or inferior to themselves or to express them. In the present study, first, based on the viewpoints of the scholars, a complete definition of the understatement is presented, then the conceptualization methods of the understatement are reduced and its aims in Hafez's poems are analyzed through the study of libraries. The research results show that Hafiz, by relying on the extent of his rhetorical and linguistic knowledge, uses words such as few or lesser, I, m fear, perhaps, maybe, better, a little, and able to create the understatement of inferiority in his own words. His poetry has also semantic and aesthetic functions, among which semantic functions can be modesty, moderation, objection with caution, respect, exhortation and admonition, and aesthetic functions to verbal proportions.
