سالمندي و ناخشنودي در روابط خانوادگي (مطالعه‌اي پديدارشناسانه در بين سالمندان تهراني)

Elderly and Dissatisfaction in Family Relations (Phenemonoligical Study among Tehranian Elderly)

پژوهش حاضر به منظور شناخت ماهيت، سنخ‌ها و تجربة زيستة سالمندان در زمينة ناخشنودي در روابط خانوادگي، با رويكرد كيفي و روش پديدارشناسي به مطالعة ناخشنودي‌هاي سالمندان تهراني در اين روابط پرداخته است. روش نمونه‌گيري، نمونه‌گيري هدفمند با استراتژي دردسترس بود. افراد مورد مطالعه شامل 30 نفر از مردان و زنان سالمند شهر تهران بود كه با آنها مصاحبۀ عميق نيمه‌ساختاريافته انجام شد و داده‌‌ها با تكنيك تحليل تماتيك (مضموني) تحليل شدند. يافته‌ها حاكي است كه سالمندان ضمن درك غفلت‌گونه از ناخشنودي، تجارب چندگانه‌اي از ناخشنودي و انواع آن داشتند كه مهمترين آنها، سوء‌رفتار كلامي، سوء‌رفتار جسمي، سوء‌رفتار احساسي/عاطفي، بي‌اعتباري و نامراقبتي توسط اعضاي خانواده بود. ناخشنودي را براساس نوع آن كه سالمندان در روابط خانوادگي تجربه كرده‌اند، مي‌توان به 5 سنخ تقسيم كرد: عاطفي، كلامي، مراقبتي، اقتصادي و مالي، و جسمي. در مقابل، سالمندان استراتژي‌هاي متفاوتي را براي مواجهه با اين ناخشنودي‌ها در پيش گرفته‌اند كه رايج‌ترين آنها، سكوت و تساهل، و طرد انتخابي است. يافته‌ها دلالت بر آن دارند كه سالمندان، اگرچه ناخشنودي‌هاي مضاعف و چندگانه‌اي را تجربه مي‌كنند، اما شكل اين تجربه فراگير نبوده و از الگوي متفاوتي در بين سالمندان برحسب مرد و زن، بي‌/كم‌سواد و باسواد، و شاغل و غيرشاغل تبعيت مي‌كند.

This study deals with study of dissatisfactions of Tehranian elders in family relations in order to understand the nature, types and lived experience of the elderly in dissatisfaction in these relationships by using qualitative approach and phenomenology method. Sampling method was purposeful sampling with a combination of convenience and snow-balling strategies. The study population consisted of 30 elderly men and women in Tehran, which was done semi-structured deep interviews and data was analyzed by thematic analysis. The findings suggest that the elderly, while having neglect understanding of dissatisfaction, had multiple experiences of dissatisfaction and its types, most notably verbal abuse, physical abuse, emotional/affectional abuse, discredit and lack of care by family members. Dissatisfaction can be classified into five categories according to the types of abuses experienced by the elderly in family relationships: emotional dissatisfaction, verbal dissatisfaction, care dissatisfaction, economic and financial dissatisfaction, and physical dissatisfaction. The elderly have taken different strategies to deal with these dissatisfactions, most notably silence and tolerance, and selective exclusion. The findings indicate that the elderly, although experiencing duplicate and multiple dissatisfactions, but the form of this experience is’nt comprehensice and follows a different pattern among elderly people in terms of men/women, illiterate/literate, and employed/non-employed.