پديد آورندگان :
ايزدي, زهرا دانشگاه نهاوند - دانشكده كشاورزي - گروه علوم و مهندسي باغباني , ميرازي, ناصر دانشگاه بوعلي سينا - دانشكده علوم پايه - گروه زيست شناسي
كليدواژه :
اسانس و تركيبات شيميايي , ظرفيت راديكالي , عوامل ضد عفوني , مريم گلي
چكيده فارسي :
امروزه به دليل افزايش استفاده از داروهاي شيميايي و گسترش مقاومت ميكروبي نسبت به آنتي بيوتيك هاي سنتتيك و همچنين عوارض جانبي مصرف داروها، شناسايي و معرفي گونه هاي گياهي با خواص دارويي و ضد ميكروبي اهميت بسياري دارد. مريم گلي يكي از مهم ترين گياهان دارويي و معطر است كه داراي اثرات ضد سرطاني، آنتي اكسيداني و ضد ميكروبي مي باشد. زمان برداشت بر ميزان تركيبات موثر گياهان دارويي تاثير دارد؛ زيرا كميت و كيفيت اسانس اندام هاي گياه در زمان هاي مختلف، متفاوت مي باشد. در اين راستا، پژوهش حاضر با هدف شناسايي تركيبات اسانس اندام هوايي مريم گلي و نيز تعيين بهترين زمان برداشت به منظور دستيابي به بالاترين ميزان اسانس، ميزان تركيبات فنلي و ويژگي هاي آنتي اكسيداني و ضد ميكروبي آن در ارتباط با چهار باكتري گرم منفي و گرم مثبت انجام شد.
روش بررسي
در اين مطالعه تجربي، نمونه هاي گياهي در چهار زمان مختلف (اواسط ارديبهشت، اواسط تير، اواسط شهريور و اواسط آبان) جمع آوري شد و سپس با استفاده از دستگاه كلونجر اسانس گيري گرديد. جداسازي و شناسايي تركيبات تشكيل دهنده اسانس نمونه ها با استفاده از دستگاه هاي كروماتوگرافي گازي و گاز كروماتوگراف متصل شده به طيف سنج جرمي صورت گرفت. فعاليت آنتي اكسيداني اسانس نمونه ها با استفاده از آزمون مهار راديكالهاي آزاد دي فنيل پيكريل هيدرازيل بررسي گرديد. فعاليت ضد ميكروبي اسانس نمونه ها نيز به روش هاي ديسك ديفيوژن، حداقل غلظت بازدارندگي و حداقل غلظت كشندگي تعيين شد. تجزيه و تحليل آماري داده هاي مورد نظر با استفاده از نرم افزار SPSS 20 صورت گرفت و مقايسه ميانگين ها به روش آزمون آماري چند دامنه اي دانكن انجام شد.
يافته ها
مهم ترين تركيبات موجود در اسانس مريم گلي در زمان هاي مختلف برداشت عبارت بودند از: آلفا-پينن، كامفن، آلفا-توجون، بتا-توجون، 1و8- سينيول و كامفور. بر مبناي نتايج، مونوترپن هاي اكسيژن دار بخش عمده تركيبات اسانس را در تير ماه (79/94 درصد)، ارديبهشت (74/76 درصد)، شهريور (73/47 درصد) و آبان (70/89 درصد) تشكيل دادند. بيشترين مقدار تركيبات فنلي (0/74 ±66/36ر ميلي گرم گاليك اسيد در گرم اسانس) و كمترين ميزان IC50 (0/15 ±34/87 ميكروگرم بر ميلي ليتر) در اسانس حاصل از تير ماه مشاهده شد. در تمامي زمان هاي برداشت، بيشترين و كمترين قطر هاله عدم رشد در غلظت 300 ميلي گرم بر ميلي ليتر به ترتيب براي استافيلوكوكوس اوريوس و سودوموناس آيروژينوزا مشاهده شد. همچنين اسانس مريم گلي اثر بازدارندگي بيشتري بر باكتري هاي گرم مثبت در مقايسه با باكتري هاي گرم منفي داشت. محدوده حداقل غلظت بازدارندگي در زمان هاي مختلف برداشت اين گياه با به نوع باكتري (گرم مثبت يا گرم منفي) بين 256-16 ميلي گرم بر ميلي ليتر متفاوت بود.
نتيجه گيري
نتايج اين پژوهش نشان دادند كه گياه مريم گلي مي تواند به عنوان يك منبع بالقوه جهت توليد تركيبات دارويي و نگهدارنده طبيعي در محصولات غذايي مورد استفاده قرار گيرد. در مجموع با توجه به بيشترين فعاليت آنتي اكسيداني و ضد ميكروبي اسانس مريم گلي، بهترين زمان برداشت آن اواسط تير مي باشد.
چكيده لاتين :
Today, the identification and introduction of plant species with medicinal and antimicrobial properties have become considerably important due to the increased use of chemical drugs, spread of microbial resistance to antibiotics, and side effects of drug consumption. Sage (Salvia officinalis L.) is one of the most important medicinal and aromatic plants possessing anticancer, antioxidant, and antimicrobial properties. The harvest time influences the effective combination of medicinal plants; therefore, the quantity and quality of plant essential oils vary in different times. This study was conducted to identify the essential oil compounds of sage shoots, as well as determining the best harvest time to obtain the highest amount of essential oil and phenolic compounds, as well as the antioxidant and antimicrobial properties of this essential oil against four gram-negative and gram-positive bacteria.
Methods: In this experimental study, plant samples were collected at four different times (mid- May, July, September, and November), followed by the extraction of their essential oils using the Clevenger type apparatus. The isolation and identification of the constituents of the essential oils were performed using gas chromatography and gas chromatography-mass spectrometry me connected to the mass spectrometer. The antioxidant activity of the samples’ essential oils was evaluated by the radical-scavenging activity of 2,2-diphenyl-1-picrylhydrazyl. The antimicrobial activity of the essential oils was determined by disc diffusion, minimum inhibitory concentration (MIC), and minimum bactericidal concentration methods. The collected data were analyzed in SPSS software (version 20) using ANOVA, as well as Duncan's multiple range test to compare the mean scores.
Results: The major constituents identified in the essential oil of sage in different harvest times were α-pinene, camphene, α-thujone, β-thujone, 1.8-cineole, and camphor. Based on the results, oxygenated monoterpenes formed the major components of essential oil compounds in July (79.94%), May (74.76%), September (73.47%), and November (70.89%). The highest amount of phenolic compounds (66.36±0.74 mg GAE/g) and the lowest value of the half maximal inhibitory concentration (34.87±0.15 μg/ml) were observed in the essential oil obtained from July. At all harvest times, the highest and lowest diameters of the inhibition zone at the concentration of 300 mg/ml were observed for Staphylococcus aureus and Pseudomonas aeruginosa, respectively. Moreover, the effect of sage essential oil on gram-positive bacteria was higher than on gram-negative bacteria. The MIC range of sage essential oil at different harvest times ranged from 16-256 mg/ml, depending on the type of bacteria (gram-positive or gram-negative).
Conclusion: The results of this study showed that sage can be used as a potential source for the production of pharmaceutical compounds and natural food preservatives. Overall, the best time to harvest sage is mid-July due to the highest antioxidant and antimicrobial activity of its essential oil during this period.
