بررسي ثاثير موسيقايي رديف و قافيه در منظومه خسرو و شيرين نظامي

زيبايي شناسي و تعيين ارزش واقعي يك اثر، نتيجه كار سبك شناسي روي آن اثر است. در بررسي سبك شناختي متون، يكي از سطح هاي مورد بررسي، سطح زباني متن است و در سطح زباني، يكي از مقوله هاي مهم، سطح آوايي يا سطح موسيقايي متن است. سطح آوايي خود به سه بخش موسيقي بيروني، موسيقي كناري و موسيقي دروني تقسيم مي شود. رديف و به ويژه قافيه يك شعر بخش مهمي از موسيقي كناري در شعر است كه هم به تنهايي و هم در كنار ديگر بخش هاي آوايي كلام، نقش مهمي در ارزش بخشيدن به شعر دارد. بررسي قافيه شعر تا حد زيادي مي تواند توانايي و قدرت خلاقيت شاعر را در هنر شعر بيان نمايد. منظومه خسرو و شيرين نظامي از جمله منظومه هايي است كه گوينده با هنرمندي تمام، از اين توانايي در شعر استفاده مي كند و بي همتا بودن خود را در غنابخشي به قافيه به نمايش مي گذارد. پژوهش حاضر با استفاده از روش كتابخانه اي و تحليل محتوا موسيقي كناري را در منظومه خسرو و شيرين نظامي بررسي كرده است تا تاثير اين عناصر موسيقايي در شعر اين شاعر آشكار گردد. بايد گفت كه نظامي در كمال هنرمندي توانسته است از قافيه هايي بهره ببرد كه هم سخن او را زيباتر كند و هم طراوت قافيه ها حفظ شود. ارزش قافيه وي گاه با كاربرد آرايه هاي لفظي و معنوي بديع مانند تناسب يا مراعات النظير، تضاد، تكرار، سجع و جناس بيشتر مي شود؛ زيرا در اين حالت، كلمه قافيه داراي ارزش هاي تصويري، موسيقايي، معنوي و... خواهد شد كه سبب موثرتر جلوه دادن پيام شعري خواهد شد. نظامي از رديف نيز به عنوان عاملي در غني تر كردن بخش هاي عاطفي خسرو و شيرين استفاده كرده است. بيشتر رديف‌هاي منظومه خسرو و شيرين فعل هستند و شاعر از رديف هاي اسمي كه در ايجاد صورخيال نقش موثرتري نسبت به رديف فعلي دارند، استفاده چنداني نكرده است.

no abstract