تحليل روابط بينامتني علم الهي در قرآن كريم و صحيفۀ سجاديه

Analyzing Intertextuality Relations of Divine Omniscience in the Holy Quran and Sahifa Sajjadieh

يكي از رويكردهاي مهمي كه نگرش نويني را در افق مطالعات علوم انساني و ديني فراهم آورده، پژوهش‌هاي بينامتني است. بازآفريني متون، حاصل رويكرد ادبي - زباني به متن غايب و متن حاضر است. اين نوع نگرش، متوني را بررسي مي‌كند كه متون جديد را پديد مي‌آورند و هر متن ادبي را به‌منزلۀ جذب و دگرگون‌سازيِ ديگر متون گذشته يا هم‌زمان با آن مي‌داند. هدف از اين جُستار، به تصوير كشيدن انس و همنشيني امام سجاد(ع) با قرآن كريم و نيز اثرپذيري آن حضرت از وحي قرآني در مقولۀ علم الهي است. خاستگاه قرآني معارف صحيفه در اين مدل مطالعاتي نيز بسيار نمايان است. اين پژوهش به روش توصيفي‌تحليلي با استقصاي متن انجام شده است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهند اين تعامل، از نوع نفي متوازي و نفي جزئي بسامد بيشتري دارد. در صحيفۀ سجاديه، گاه با كاربست عين الفاظ قرآن و گاهي با اندكي تغيير در لايه صرفي و نحوي آيات، پيوندي عميق با قرآن كريم برقرار مي‌شود تا از اين طريق كاركرد تربيتي و تعليمي صحيفه در بازنموني مفاهيم و تعاليم قرآني نمايان‌تر شود.

One of the important approaches that has created a new attitude in the horizon of the humanities and theological studies is intertextuality research. Texts reproduction is the result of a linguistic approach to the non-existent and present texts. This approach deals with evaluating texts which will lead to producing new texts and each literary text is considered as the driving force and deconstructed version of other older texts or contemporary ones. This study aimed at investigating Imam Sajjad’s familiarity and companionship with the Quran and his undergoing a deep change from Quranic revelation in the area of divine omniscience. The Quranic origin of Sahifa knowledge base is quite evident from the research model. This descriptive-analytic study has been done based on a textual-exploratory approach. The findings of the study indicated that the equivalent and specific negation types of relation have more frequency. In Sahifa Sajjadieh, there has been a deep connection with the Holy Quran using exact word method and somehow changing the syntactic elements of the verses a little so that the educational function of Sahifa is represented evidently in Quranic concepts and teachings.