تحليل معنايي اوصاف الهي در جزء‌هاي 28 تا 30 قرآن كريم با تكيه بر مدل معنايي ليبر و نقد اين نظريه

Semantic Analysis of God’s Attributes in 28th.-30th. Parts of Holy Quran based on Liber’s Semantic Model and its Critique

در اين مقاله، 51 صفت خداوند در جزء‌هاي 28 تا 30 قرآن كريم براساس نظرية ليبر، تحليل معنايي شده‌اند. هدف پژوهش حاضر، بررسي ويژگي‌هاي معنايي صفات واژگاني ايجابي خداوند در جزء‌هاي يادشده براساس مدل معنايي ليبر و بررسي ميزان كارآمدي اين مدل براي تحليل معنايي صفات در زبان عربي است. گردآوري داده‌ها به روش كتابخانه‌اي صورت گرفته است و معاني اوصاف خداوند با استناد به برخي منابع معتبر لغت و تفسير استخراج شده‌اند. رجوع به فرهنگ‌هاي دوزبانه، افزون بر فرهنگ تك‌زبانة عربي براي حصول تسلط بيشتر نگارندگان بر معاني بررسي‌شده و اطمينان آنها از درستي مسير تحليل معنايي بوده است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهند از ميان مؤلفه‌هاي معنايي ليبر، مشخصه‌هاي پويا، درجه‌پذير، وجرا و مكان در اسكلت معنايي اين صفات كاربرد دارند و مؤلفه‌هاي «ماده، مقيد و ساختمند» در تحليل اين عناصر واژي طرح‌شدني نيست. همچنين مؤلفة [درجه‌پذير] با دارا بودنِ 70 درصد، بيشترين بسامد را داشته و كمترين فراواني را نخستي‌ معنايي «وجرا» با 5/9 درصد به خود اختصاص داده‌ است. در لاية اول بدنة معنايي، صفات به دو دسته تقسيم شده‌اند كه يك گروه در مشخصة رويداد و گروه ديگر در مشخصة وضعيت با هم مشترك‌اند. لاية دوم بدنة معنايي هر صفت نيز از ساير صفات متمايز شده و مجموعة اطلاعات گويشور دربارة آن عنصر واژي را ارائه كرده است. در پايان مشخص شده است مشخصه‌هاي معنايي ليبر كارآمدي لازم را در نشان‌دادن تمايزات معنايي اوزان مختلف نداشته‌اند و پيشنهاد شده است با افزودن مؤلفه‌هاي معنايي [مقايسه]، [مقدار] و [ثبوت] به اسكلت معنايي، تحليل معنايي دقيق‌تري از اين اوصاف به دست مي‌آيد. مدل معنايي ليبر در باب متن و مربوط به سياق لفظي و بلاغت است و استناد به آن به دليل تأكيد نگارندگان بر نگاه نظريه‌ايِ زبان‌شناختي به متن قرآن است. بدنة معنايي نيز در انگارۀ ليبر با علم معاني مرتبط است.

This article is a semantic attempt to analyze 51 attributes of God in 28th.-30th. Parts of the Holy Quran based on Liber’s semantic model. The present study aims to investigate the semantic features of God's positive lexical attributes mentioned in the Quran based on Liber's semantic model and to examine the effectiveness of this model for semantic analysis of attributes in Arabic. Data collection has been done by the library method and the meanings of God's attributes have been extracted based on some authoritative sources of vocabulary and interpretation. The reference to bilingual cultures, in addition to the monolingual Arabic culture, has led to the authors' greater mastery of the meanings studied and their assurance of the correctness of the semantic analysis path. The results show that among Liber’s semantic components [dynamic], [gradable], [IEPS] and [place] are used in the semantic skeleton of the adjectives and the components [material], [bound] and [structured] cannot be proposed in the analysis of these lexical elements. The component gradable with a frequency of 70% is the most frequent component and Vajra with a frequency of 9.5% is the least frequent semantic component. Concerning the first level of adjectives’ semantic body, these words are divided into two groups; events and states. The second level of adjectives’ semantic body shows speakers’ information about those words. In the end, it is observed that Liber’s semantic characteristics don’t have the efficiency to show semantic differences between words; so the authors have proposed to consider the components [comparison], [amount] and [confirmation] in the semantic skeleton of the words to reach a more exact semantic analysis. Liber's semantic model, on the one hand, is about text and is related to verbal contexts and rhetoric, and its citation is due to the authors' emphasis on the theoretical view of linguistics on the text of the Qur'an, and on the other hand, Liber's semantic body is related to the science of meanings.