پديد آورندگان :
قرباني لاكتراشاني، فاطمه دانشگاه مازندران، مازندران، ايران , حسيني، زينب السادات دانشگاه مازندران، مازندران، ايران , فرامرز قراملكي، احد دانشگاه تهران، تهران، ايران
كليدواژه :
قرآن , خدا , انسان , قرب , تحليل معناشناختي
چكيده فارسي :
قرب از موضوعات مطرح در رابطۀ ميان انسان و خداوند است. قرآن در آيات متعدد، با تكيه بر اصل قرب مستمر خداوند به انسان، تصور هر نوع فاصله را از اين رابطه منتفي مي‌داند. براي وجود تفاوت‌ها و گاه شباهت‌هاي الهياتي در نظام فكري عرب جاهلي با متن قرآني در مقوله «قرب»، مي‌توان شاهد تحليل‌هاي متنوع از اين مسئله بود. در انگارۀ جاهلي، خداوند تنها خالق هستي مطرح بوده و ساير اله و اولياء، مدبّر زندگي انسان و واسط ارتباطي او با «الله» هستند. با توجه به محدوديت كاربرد آيات مرتبط با مقولۀ همبستگي انسان و خداوند، تحليل متني آيات موجود، نتايج متقن‌تري را حاصل آورده و در اين مسير نقش همنشين‌هاي ماده قرب بسيار كارا است. با دسته‌بندي كاربردهاي اسمي و فعلي واژگان همنشين و استخراج موارد محدود جانشين، اين نتايج حاصل شد كه سمع و بصر، علم و اجابت مؤلفه‌هاي معنايي رابطۀ قرب خداوند به انسان‌اند و هر كدام به‌طور مجزا و در همنشيني با قرب، در جمله معنادار مي‌شوند. اين مؤلفه‌ها كاربردهاي بيم‌دهي و اميدآفريني براي انسان فراهم كرده‌اند. همچنين منظور از قرب مطرح در رابطۀ انسان و خداوند، به منزلت و بهرۀ اخروي اشاره دارد؛ حتي در انگاره‌هاي جاهلي نيز به وجود فاصله ميان مشركان و بت‌ها و اله اشاره‌اي نشده و به بياني ديگر، منظور ايشان از تقرب، همان كسب منزلت و بهرۀ آخرتي است. آنچه در نظام الهياتي قرآن با انگارۀ جاهلي در تضاد است، نوع رابطۀ قرب ميان «الله» و انسان است كه در گفتمان قرآني اين رابطه، از حاشيه به محور زندگي انسان كشانده شده و پروردگاري متحرك و فعال، ربوبيت امور مادي و نيز امور مربوط به منزلت‌يابي انسان را برعهده داشته است؛ ضمن آنكه تلقي كاربرد برخي وسايل در افزايش بهره و منزلت، در گفتمان قرآني اصلاح و تكميل شده است.
چكيده لاتين :
“Qorb” is one of the issues in the relationship between human and God. In several verses, the Qur'an, relying on the principle of God's constant Qorb to human, excludes the notion of any distance from this relationship. Due to the differences (and sometimes) theological similarities in the pre-Islamic Arab intellectual system with Qur'anic texts in the category of "Qorb", various analyses of this issue could be observed. In the view of ignorant, God is considered only as the creator of the universe, and other gods and saints are the mastermind of human life and the mediator of his relationship with God. Due to the limited use of verses related to the category of correlation between man and God, the textual analysis of the existing verses has achieved more convincing results and in this direction, the role of the synonym of the word “Qorb” could play an important part. At the same time, following the verses, in limited cases, has led to effective substitutes. By classifying nominal and verb uses, it was possible to conclude that hearing and sight as well as knowledge and obedience are the semantic components of the relationship between God and human, each of which becomes meaningful in the sentence separately and in association with “Qorb”. These components have provided applications of fear and hope for humans. The meaning of “Qorb” in the relationship between human and God also refers to the dignity and interest of the Hereafter. Even in the ignorant ideas, there is no mention of the distance between the polytheists and the idols and God; in other words, they mean closeness, the acquisition of status and the benefit of the Hereafter. What contradicts the ignorant idea, even in the ignorant ideas, is that there is no mention of the distance between the polytheists and the idols and God; in other words, they have defied this word as the acquisition of dignity and the rewards of the Hereafter. The kind of relationship between God and human in the theological system of the Qur'an is in conflict with the ignorant idea in such a way that in the Qur'anic discourse, the relationship has been pushed from the margins to the center of human life, and an active God has been in charge of the lordship of material affairs as well as matters related to giving dignity to human. At the same time, the use of some means to increase award and dignity has been corrected and completed in the Qur'anic discourse.
