پژوهشي دربارۀ زبان جنسيّت‌زدۀ عربي و بازنمايي آن در قرآن

A Research on the Gendered Arabic Language and Its Representations in the Qur’an

. 2، دانشكده، دانشگاه تهران، تهران، ايران 3 ، دانشكده حقوق، الهيات و علوم سياسي، واحد علوم و تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي، تهران، ايران 10.22051/TQH.2020.29078.2709 چكيده بررسي زبان قرآن كريم از دريچۀ جنسيت، يكي از رويكردهاي نوين در مطالعات زبان‌شناختي قرآن پژوهان معاصر است. در پژوهش حاضر، شاخص‌هاي زبان جنسيّت‌زده عربي و نمود آن در زبان قرآن بررسي شده است. زبان جنسيّت گرا، زنان و مردان را به‌طور نابرابر بازنمايي مي‌كند، لذا يكسري سوگيري و تعصب به سمت يك جنس صورت مي‌پذيرد و جنس ديگر مورد تبعيض واقع مي‌شود. با توجّه به اينكه زبان يكي از مؤلفه‌هاي مهمّ فرهنگ در هر جامعه‌اي به شمار مي‌رود، كاربرد مصاديق جنسيّت‌زدگي، مي‌تواند بر جايگاه زنان و مردان، در فرهنگ و جامعه تأثير مستقيم داشته باشد. اساس اين پژوهش، ارائۀ يك‌سري اطلاعات به منظور آگاه كردن اذهان در مورد جنسيّت‌گرايي زبان عربي است. لذا تلاش شده است كه زبان عربي و عربي قرآني، از منظر زبان‌شناسي جنسيّت به عنوان زباني‌جنسيّت‌گرا مورد بررسي قرار گيرد. روش تحقيق در اين پژوهش، توصيفي- تحليلي است؛ زيرا جنسيّت‌گرا بودن زبان قرآن را از طريق جمع‌آوري شواهد زباني در متن آن، توصيف مي‌كند؛ و تبعيض جنسي در زبان عربي موجود در قرآن را انعكاس مي‌دهد. نتايج اين پژوهش نشان دادند ترديدي نيست كه زبان عربي، زباني حساس به جنسيّت است و صيغۀ مذكر در واژگان و الفاظ آن غالب است، اما مهمّترين ويژگي آن قدرت توليد معناي گسترده و تأويل پذيري آن است، كه به اين زبان توانايي بسيار در توليد دلالات يا قرائت‌هاي مساوات‌طلبانه را مي‌دهد. از طرفي هدف اصلي قرآن هدايت مردم است ﴿هديً للمُتَّقينَ﴾(البقره:2) و بين تذكير و تأنيث در زبان عربي و زن و مرد در جامعۀ انساني تفاوت وجود دارد.

The study of the language of the Qur’an from the gender viewpoint is a modern approach in linguistic studies of contemporary scholarship. In this research, the Arabic as a gendered language and its representation in the Qur’anic language are examined. The gendered language represents men and women unequally, as some kinds of bias and prejudice will appear for one gender and the other side will face discrimination. As the language is treated as an important component of culture in society, application of gendered examples could directly affect the status of men and women in culture and society. The fundamental goal of this research is to provide a series of information to make aware of the mentalities regarding Arabic gendered language. It examines the Arabic language and the language of the Qur’an from the perspective of linguistics of gender as a gendered language. The research method is descriptive - analytical because it describes the language of the Qur’an as being gendered through collecting linguistic evidence from Qur’an and represents the Arabic gender discrimination used in the Qur’anic text. The results show that Arabic is a gender-sensitive language and the masculine form domains its vocabulary. However, the most important characteristic is its strength in the generation of various meanings and its interpretation, which makes this language capable of producing equality implications or interpretations.