شناخت و بررسي حوزه حديثي طبرستان

Recognition of and analysis on Tabaristan hadith zone (a case study: hadith-oriented activities of the Zaydis in Tabaristan)

در گذشته حوزه هاي حديثي بسياري توسط جريان هاي حديثي شكل گرفته اند كه به ويژه در پنج سده نخست هجري، در استوارسازي بنيان هاي حديث نقش بسيار مهمي داشتهاند. لذا شناخت و بررسي هر يك از اين حوزه ها، علاوه بر اينكه روشن كننده بخشي از تاريخ حديث است، در بازشناسي محدثان هر منطقه و دستاوردهاي آنها نيز مؤثر است. در اين ميان، يكي از حوزه هايي كه يادكردِ آن در پژوهشهاي معاصر مغفول مانده، حوزه حديثي طبرستان است كه موجوديت خود را از قرون نخست هجري تا دوره ميانه و متأخر با دو رويكرد شيعه و سني حفظ كرد. اين پژوهش - كه به شيوه توصيفي و تحليلي سامان يافته - به بررسي و شناخت حوزه حديثي زيديه در طبرستان مي پردازد. نتايج تحقيق نشان ميدهد كه حوزه حديثي زيديه در طبرستان در طليعه قرن چهارم هجري پايه گذاري شد و محدثان بزرگ اين مذهب با برپايي مجالس حديث و كوشش براي آموزش حديث، سفر به پايتخت هاي مهم ديني و ديدار با مشايخ بزرگ حديث و آشنايي با ديدگاه هاي گوناگون و تأليف كتابهاي حديثي، حوزه حديثي زيديه طبرستان را رونق بخشيدند.

Many hadith zones have taken form by hadith currents (or trends) in the past, that have had a very important part in strengthening the foundation of hadith, especially in the first five centuries of Islamic calendar. Therefore, recognition and investigation of each of these zones, will shed light on a part of the history of hadith. In addition, it is effective in recognition of the traditionists of each zone as well as their achievements. In this regard one of the zones mention of which has been neglected in the contemporary researches is the zone of Tabarestan that has preserved its entity from the first century of Islamic calendar up to the mediaeval and late periods with both Shi'a and Sunni approaches. Having applied a descriptive-analytical approach this article deals with investigating and recognizing the Zaydi hadith zone in Tabarestan. The results of this research shows that the Zaydi hadith zone in Tabarestan was established in the turn of the fourth century AH and that the great traditionists professing this denomination blossomed the Zaydi hadith zone of Tabarestan by holding hadith meetings, attempting to learn and teach hadiths, travelling to major religious capitals and meeting with great hadith teachers of hadith and getting familiar with various opinions and viewpoints.