پذيرفتني يا نپذيرفتني بودن غلوِ صالح بن سهل، يكي از راويان شيعه

Acceptability or unacceptability of the extremism (ghuluww) of Ṣāliḥ ibn Sahl as a Shi''''a hadith transmitter

پديده غلو و تسامح در نقل از غاليان و افراد متهم به غلو به عنوان يكي از عواملي كه اعتبار احاديث شيعي را تهديد مي‌كند، مطرح شده است. صالح بن سهل از جمله راويان احاديثِ شيعه است كه از سوي برخي رجاليان، غالي معرفي شده است؛ در حالي كه برخي ديگر او را بري از غلو و از ياران ميانه رو امام(ع) و در بالاترين درجه حُسن دانستهاند. همسو بودن احاديثِ موجود اين راوي با باورهاي اماميه و نيز وجودِ روايات منافي با غلو در ميان آن‌ها مؤيد ديدگاه دوم است. از آنجا كه مستند ما رواياتِ موجودِ صالح بن سهل در تفاسير روايي شيعه است و بر اساس اين مستندات، روايتي كه دال بر غلو باشد، وجود ندارد، مي‌توان گفت نسبت دادن غلو به اين راوي بنا بر اتهامي است كه صحيح به نظر نمي‌رسد و استفاده از اين روايات - كه او در سلسله راويانش قرار گرفته - بلامانع است.

The phenomenon of extremism (ghuluww) and the leniency (tasāmuḥ) in quoting the extremists (ghulāt) and those hadith transmitters who are accused of ghuluww has been mentioned as one of the factors threatening the liability of the Shi‘a hadiths. Ṣāliḥ ibn Sahl is among those Shi‘a hadith transmitters that has been introduced by certain Rijal experts as a ghālī (extremist) while some others deem him free of ghuluww and mention him among the moderate disciples of the Imam enjoying the highest rank of goodness (ḥusn). Conformity of the extant hadiths transmitted by this narrator with the Imami creeds as well as the existence of traditions denying the ghuluww among them confirm the second viewpoint. Since our evidence and documentation are the extant traditions of Ṣāliḥ ibn Sahl in the Shi‘a hadith-oriented exegetes and on this basis no tradition denoting ghuluww exists therein, it can be said that attribution of ghuluww to this rāwī (hadith transmitter) is based on an accusation which does not seem to be true. Therefore, there is no harm to rely on traditions he is contained in their isnads.