سند و إسناد در كتب حديثي شيعه در سه قرن اول هجري

فاقد عنوان لاتين

يكي از ابزارهاي صيانت حديث از جعل و دروغ، تدقيق در سند روايات است تا افزون بر آن، به شبهه‌افكني مخالفان مبني بر عدم اهتمام شيعه به سند و إسناد تا قرن چهارم و پنجم، پاسخ داده شود. از اين‌رو ضروري است كتب حديثي شيعه در سه قرن اول هجري بررسي شود تا نمودار سير تاريخي و مقدار كاربرد سند و إسناد در اين كتاب‌ها بررسي شود. در پژوهش پيش ‌رو، نشان داده شده از 35 كتاب حديثي شيعه در سه قرن اول هجري، فقط روايات دو كتاب بدون سند است (حدود 7/5 درصد) و در دو كتاب، كمتر به سند پرداخته شده (حدود 7/5 درصد) و در نُه كتاب، اكثر احاديث داراي سند مي‌باشد (تقريبا 7/25 درصد) و روايات 22 كتاب (حدود 9/62 درصد) همگي سنددار هستند. بنابراين اكثر يا همه احاديث بيش از 88 درصد كتب حديثي ـ فارغ از نوع سندها و صحيح يا ضعيف بودن آنها ـ داراي سند است. همچنين سير تاريخي نمودار نشانگر آن است كه إسناد در شيعه از اواسط سده اول مرسوم بوده و در حدود دوره زندگاني امام صادق (ع)، رشد بيشتري يافته است. سپس در حدود زماني امامت حضرت رضا(ع) با وجود كاهشِ نسبيِ إسناد، با كاربرد سند توسط ايشان در احاديثي همچون «سلسلة الذهب» تقويت مي‌شود و طولي نمي‌كشد كه ذكرِ سند در كتب حديثي، بيشتر و بهتر مي‌شود تا آنجا كه «قرب الاسناد» نگاشته مي‌شود.

فاقد چكيده لاتين