بررسي تطبيقي استعاره‌هاي مفهومي در تحليل جهان بيني شهريار در اشعار تركي آذري و فارسي

A comparative study of conceptual metaphors in analysis of Shahriyar in his Turkish and Persian Poems

بر اساس ديدگاه شناختي تصورات ذهني مبناي شكل دهنده‌ي تصورات استعاري هستند و تفكرات، تجارب و فرهنگ هر ملت خاص همان ملت است و در زبان آنها بازتاب مي‌يابد. هدغف مقاله حاضر بررسي تطبيقي استعاره‌هاي مفهومي در زبانهاي فارسي و تركي آذري است و بر آن است تا به اين سوال پاسخ دهد كه چه عواملي بر شكل گيري استعاره‌ها دراشعار يك شاعر دوزبانه مانند شهريار دخيل هستند و آيا اين استعاره ها مي توانند جهان بيني شاعر را منعكس كند. چارچوب نظري اين پژوهش طبقه‌بندي ليكاف و جانسون (1980و1993) از استعاره‌هاي مفهومي و نيز زولتان كووچش (2005و2010 ) در تقسيم بندي استعاره ها به جهاني و متغيير وابسته به بافت و فرهنگ است. استعاره ها در 5 گروه طبيعت، عشق و هجران، مذهبي و اعتقادي، سياسي و اجتماعي و نژادي قرار گرفتند. نتايج آماري نشان داد كه در قلمرو اين دو زبان حوزه‌هاي استعاري «طبيعت»، «مذهبي و اعتقادي» جهاني هستند ولي حوزه‌هاي استعاري «عشق و هجران»، «سياسي و اجتماعي» و «نژادي» وابسته به زبان هستند، و اين ادعا كه تصورات استعاري نه تنها مقوله‌هايي زباني هستند، بلكه اساس تفكر و رفتار آدمي را نيز شكل مي‌دهند، تاييد شد. در نتيجه بخشي از استعاره‌ها در تطابق با مباني همگاني شكل مي‌گيرند و بخش ديگري از آن‌ها تحت تأثير مباني فرهنگي، اجتماعي به وجود مي‌آيند. يعني ماهيت الگو برداري‌هاي استعاري و حتي ترجيح كاربرد يك استعاره مفهومي بر ديگري تحت تأثير باورهاي فرهنگي افراد در كنار مباني جهاني استعاره‌ها مي‌باشد و تأثير پذيري ساخت استعاري از فرهنگ و محيط تأييد مي‌شود.

it is believed that thoughts, experience and the culture of each nation is specific for the same nation and is reflected in their language. The article attempts to show whether the metaphors of poems in poetry of Bilingual poet (like the Shahriar ) is language – dependent or not?The theoretical basis of this research is conceptual metaphor of Lakoff and Johnson (1980). . The results and findings of this analysis confirmed the hypothesis and found that the frequency of occurrence of ontological metaphors in Turkish (97/3%) and Persian (99/35%) is higher than other metaphors, and metaphors of poem in poetry of Bilingual poet (like the Shahriar) is language – dependent. Statistical analysis also showed that the metaphorical fields, "Nature", "religion or belief" are universal, but the metaphorical fields, "love and saying," "socio-political" and "race" are not universal, and the claim that metaphorical concept not only are linguistic categories, but also form the basis of human thinking and behavior is confirmed. As a result, some of the metaphors are formed accordance with general principles and the other part of it is affected by cultural biases, and social. The nature of imitation or even metaphoric use of a conceptual metaphor preferred over others, influenced by cultural beliefs in the principles of universal metaphors. an‎d metaphoric influence of culture and environment is confirmed.