عنوان مقاله :
ارزيابي پايداري عملكرد دانه ژنوتيپ هاي كلزا بهاره با استفاده از تجزيه باي پلات GGE
عنوان به زبان ديگر :
Evaluation of Seed Yield Stability of Spring Rapeseed Genotypes Using GGE Biplot Analysis
پديد آورندگان :
اميري اوغان، حسن سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات اصلاح وتهيه و نهال بذر، كرج، ايران , رامئه، ولي اله سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان مازندران، بخش تحقيقات علوم زراعي و باغي ، ساري، ايران , فرجي، ابوالفضل سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - بخش تحقيقات علوم زراعي و باغي، مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان گلستان، گرگان، ايران , فنايي، حميد‌رضا سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي سيستان، بخش تحقيقات علوم زراعي و باغي، زابل، ايران , كازراني، نرجس خاتون سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان بوشهر، بخش تحقيقات علوم زراعي و باغي، برازجان، ايران , رحمانپور، سيامك سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات اصلاح وتهيه و نهال بذر، كرج، ايران
كليدواژه :
كلزا بهاره , محيط كلان , سازگاري عمومي , سازگاري خصوصي
چكيده فارسي :
بررسي اثر متقابل ژنوتيپ × محيط در انتخاب ژنوتيپ‌هاي برتر نقش مهمي دارد و يكي از مهمترين پديده ها در برنامه‌هاي به‌نژادي محصولات زراعي است. به منظور بررسي سازگاري و پايداري عملكرد دانه كلزا در چهار منطقه از اقليم گرم و خشك جنوب و گرم مرطوب شمال ايران، 16 لاين آزاد گرده افشان كلزاي بهاره در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در دو سال زراعي (95-1394 و 96-1395) كشت شدند. تجزيه واريانس مركب داده‌ها نشان داد كه اثر محيط بر و اثر متقابل ژنوتيپ × محيط بر عملكرد دانه در سطح احتمال يك درصد معني‌دار بود. تجزيه داده‌ها با استفاده از روش GGE منجر به شناسايي چهار محيط كلان: گرگان (شامل لاين G8)، ساري (شامل لاين G4)، ساري-زابل (شامل لاين G13) و زابل (شامل لاين G10) شد. لاين‌هاي G4 (آسا)، G8 (روشنا) و G13 (آرام) به‌ترتيب با 2581، 2509 و 2774 كيلوگرم در هكتار داراي بالاترين ميانگين عملكرد دانه و پايداري عملكرد بودند كه در بين آنها لاين G4 بيشترين پايداري عملكرد را داشت. رقم G11 (شاهد) با 2155 كيلوگرم در هكتار در گروه لاين‌هاي با عملكرد دانه پايين و ناپايدار طبقه‌بندي شد. به‌طوركلي، گروه‌بندي لاين‌هاي بهاره كلزا بر اساس اثر متقابل ژنوتيپ × محيط با استفاده از روش GGE باي‌پلات رهيافتي مفيد براي آزادسازي ارقام كلزاي بهاره با پتانسيل عملكرد بالا و پايدار براي محيط‌هاي هدف است.
چكيده لاتين :
The phenomenon of genotype × environment interaction has important implications for selection of superior genotypes which remains as one of the main goals of crop breeding programs. To investigate the seed yield stability of promising spring rapeseed lines in four field stations in southern warm and dry and northern warm and humid agro-climatic zones of Iran. Sixteen open pollinated spring promising rapeseed lines were sown in randomized complete block design with three replications in two cropping cycles (2015-16 and 2016-17). Combined analysis of variance revealed that the effect of environment on seed yield was significant (P < 0.01). Genotype × environment interaction effect was also significant (P < 0.01) on seed yield. GGE biplot analysis identified four mega-environments; Gorgan (Line G8), Sari (Line G4), Sari-Zabol (Line G13) and Zabol (Line G7). Lines G4 (Asa), G8 (Roshana) and G13 (Aram) with average seed yield of 2714, 3349 and 3817 kg ha-1, respectively, had higher seed yield and yield stability. Line G4 had the highest seed yield stability. Line G11 (RGS003) with 2155 kg ha-1 was identified as low yielding with low seed yield stability. Generally, grouping of spring rapeseed lines based on genotype × environment interaction using GGE biplot analysis is a useful approach for selection and releasing of spring rapeseed cultivars with high seed yield potential and yield stability for target environments.
عنوان نشريه :
به نژادي نهال و بذر
