آيۀ اكمال و دلالت آن بر واقعۀ غدير تحليل بر اساس ويژگي دستوري «گذرايي»

آيه سوم سوره مائده «الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِيناً» معروف به آيۀ «إكمال» از جمله آياتي است كه مفسران در باب مراد متكلم از كمال يافتگي دين در آن اختلاف نظر دارند. در ميان قرائت‌هاي مختلفي كه از كمال يافتگي دين در ميان مفسران وجود دارد، دو خوانش وجود دارد كه يكي «كمال دين» را بر «جامعيت» كه محصول اتمام نزول فرامين وحياني است، حمل مي نمايد و ديگري آن را بر «جاودانگي دين» با امر ولايت، منطبق مي داند. با توجه به اينكه دو قرائت مذكور متكي بر قرائن برون‌متني از جمله شأن نزول و مستندات روائي است، نگارندگان به دنبال كشف قرائني برآمدند كه بتواند رهيافتي درون‌متني براي ترجيح يكي از دو برداشت پيش‌گفته نسبت به ديگري را سامان‌دهد. در نوشتار پيش‌رو به روش توصيفي تحليلي و با استناد به منابع كتابخانه اي سعي شده با تكيه بر شاخص هاي گذرايي به عنوان يك مقوله دستوري، در جهت پيش بيني امكان زباني‌شدن يك رويداد در قالب‌بندي گذرا، استفاده شود. با توجه به «گذراييِ» ساختار آيه اكمال، اگر دو رويداد جامعيت و ولايت را ابتدا از منظر معنايي واكاوي كنيم و سپس شاخص هاي مفهومي آن دو را منطبق با رويكرد نقشيِ مبتني بر گذرايي پيوستاري تعيين نماييم، به نظر مي رسد در نهايت مي‌توان پيش‌بيني كرد كداميك از اين دو رويداد احتمال بيشتري داشته كه در ساختي گذرا ظاهر شود. دستاورد كلي مبين آن است كه واقعه غديرخم داراي شرايط مساعدتري براي تبلور در قالب‌بندي گذرا است.