ارزيابي برخي شاخص‌هاي كيفيت خاك در الگوهاي كشت مخلوط لوبيا و بادرشبي و تلقيح ميكروبي

كشت مخلوط در شرايط تلقيح ميكروبي به‌عنوان روشي براي بهبود شاخص‌هاي كيفيت خاك مطرح است. از اين‌رو، اين پژوهش با هدف ارزيابي اثر تلقيح ميكروبي بر برخي شاخص‌هاي كيفيت خاك تحت كشت گياهان بادرشبي و لوبيا قرمز در كشت خالص و مخلوط به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كاملاً تصادفي با سه تكرار در شرايط گلخانه‌اي اجرا شد. فاكتورها شامل تلقيح ميكروبي (باكتري، قارچ، باكتري + قارچ و شاهد) و الگوهاي كشت مخلوط (يك رديف لوبيا + يك رديف بادرشبي (1:1)، دو رديف بادرشبي + دو رديف لوبيا (2:2)، دو رديف بادرشبي + يك رديف لوبيا (2:1)، يك رديف بادرشبي + دو رديف لوبيا (1:2)، خالص لوبيا و خالص بادرشبي) بودند. در پايان دوره رشد، تنفس پايه (BR)، تنفس برانگيخته (SIR)، كربن زيست‌توده ميكروبي (MBC)، سهم متابوليك (CO2q) و فراهمي كربن (CAI) در خاك گياه‌هاي لوبيا و بادرشبي اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد كه تمام شاخص‌هاي كيفيت خاك، تحت تأثير الگوهاي كشت و تلقيح ميكروبي قرار گرفتند. مقادير BR و SIR در خاك كشت مخلوط 1:2 در تلقيح تركيبي باكتري و قارچ بادرشبي به‌ترتيب 1/21 و 1/17 برابر بيش تر از ميزان آنها در تيمار كشت خالص بادرشبي بود. كشت مخلوط 1:2 همراه با تلقيح باكتري و قارچ، MBC را به‌ترتيب 1/11 و 1/24 برابر در خاك لوبيا و بادرشبي نسبت به كشت خالص افزايش داد. همچنين الگوهاي مختلف كشت مخلوط و كودهاي زيستي، موجب افزايش CAI و كاهش CO2q در خاك شدند. به‌طور كلي كاربرد كشت مخلوط و استفاده از پتانسيل ريزجانداران سبب بهبود شاخص‌هاي كيفيت خاك مي‌شود.