شناسايي و بررسي خصوصيات مولكولي جدايه‌هاي ويروس كوتولگي زرد پياز (Onion yellow dwarf virus) در برخي از مناطق كشت سير در ايران

ويروس كوتولگي زرد پياز (Onion yellow dwarf virus, OYDV)، يك پوتي ويروس مهم و خسارت‌زا در سير بوده كه باعث ظهور رگه‌هاي كلروتيك خفيف تا زرد روشن در برگ‌هاي آلوده مي‌شود. به دنبال گسترش علائم، كاهش رشد و اندازه قپه‌هاي سير نيز رخ مي‌دهد، اما به طور كلي اصلي‌ترين علامت آلودگي OYDV هم در سير و هم در پياز وقوع كوتولگي در ميزبان آلوده است. به منظور شناسايي و تعيين برخي از خصوصيات مولكولي و بيولوژيكي OYDV در كشور، در سال‌هاي 1397-1396 تعداد 68 نمونه برگي مشكوك به آلودگي از مزارع سير در استان‌هاي خراسان رضوي، مازندران، لرستان، كرمان و خوزستان جمع آوري شد. در واكنش زنجيره‌اي پليمراز با انجام نسخه‌برداري معكوس (Reverse TranscriptionPCR, RTPCR) با استفاده از يك جفت آغازگر دژنره مربوط به ژن CI، قطعه 700 جفت بازي در 54 نمونه تكثير شد. جهت انجام آناليز ژنومي و تعيين روابط فيلوژنتيكي در جدايه‌هاي ايراني، تعداد 7 نمونه برگي داراي علائم مشخص بيماري به عنوان نماينده از هريك از مناطق نمونه‌برداري انتخاب شدند. اين جدايه‌ها پس از همسانه سازي در ناقل pTG19T، به شركت ماكروژن كره جنوبي جهت توالي يابي ارسال شدند. مقايسه نتايج توالي‌يابي جدايه‌هاي ايراني با ساير جدايه هاي موجود در بانك ژن، نشان دهنده درصد تشابه نوكلئوتيدي جدايه‌هاي ايراني OYDV با يكديگر و با ساير جدايه‌هاي موجود در بانك ژن به ترتيب (94.44-79.89) و (75.04-99.86) بود. همچنين دندروگرام حاصل از مطالعه تبارزايي بر اساس ژن CI، جدايه‌هاي ايراني را در دو گروه مجزا از هم نشان داد. بررسي وقوع نوتركيبي در ميان جدايه‌هاي ايراني نشان دهنده عدم وجود هر گونه نوتركيبي در اين ناحيه از ژن CI بود. لازم به ذكر است اين پژوهش اولين گزارش از وجود OYDV در برخي از مناطق عمده كشت سير در ايران، بر اساس ژن CI ويروسي مي‌باشد.