رويكرد كلام فلسفي فخر رازي دربارة نظام فيض حكما

According to Fakhr Razi, the levels of existence using philosophical words

تحقيق و واكاوي در خصوص آفرينش جهان،از مسائلي است كه همواره ذهن حكما و متكلّمين را به خود معطوف كرده است.فلاسفه معتقد به نظام فيض بوده و هندسة جهان را مبتني بر قاعدة «الواحد لا يصدر عنه الّا الواحد» ترسيم كرده اند و معتقد به واسطه هاي فيض در جهان آفرينش مي باشند. امّا متكلّمين اسلامي در برخورد با نظام فيض حكما به دو گروه تقسيم شده اند: گروهي موافق نظام فيض حكما بوده و گروهي نيز مخالفت خويش با نظام فيض حكما را ابراز نموده اند.از بين متكلّمين اسلاميِ مخالف، فخر رازي، سرسخت ترين مخالفِ نظام فيض حكما به شمار آمده كه انتقادات جدّي به اصلِ نظام فيضِ حكما و مباني آن وارد كرده است.در مقالة حاضر به بررسي نظام آفرينش جهان از منظر فخر رازي پرداخته مي شود و دلايل فخر بر نقد نظام فيض حكما و مباني آن عنوان مي گردد. در نهايت نظر مختار فخر رازي در باب مراتب هستي، كه عبارت از صدورِ بي واسطة تمام مخلوقاتِ عالَم از ذات اقدس الهي مي باشد با توجّه به مباني مورد پذيرش وي تبيين مي گردد و طبقه بندي موجودات، مطابق ديدگاه خاصّ فخر تشريح مي‌شود.روش كار در مقالة حاضر توصيفي-تحليلي مي باشد.

In the present article, an attempt is made to discuss the opinion of Fakhr Razi as an Ash'ari professional commentator and theologian on the levels of existence and to explain his theological views. What can be deduced from the study of Fakhr's works is that his works can be divided into philosophical theological works and interpretive works, among which his greatest commentary work, the great commentary, has a theological color and smell. Therefore, Fakhr's beliefs in explaining the levels of existence are mostly discussed with a theological approach, and what we see in this approach is the performance of three actions by Fakhr Razi. First, Fakhr considers absolute creation for the universe to be from God and seeks to prove this point. It seeks to shake these foundations and principles, and third, it proposes the theory of "spirits" as an alternative to the theory of the "peripatetic intellect." Therefore, the author's intention in this article is to explain exactly these three actions of Fakhr Razi in explaining the levels of existence and his violations and abrasions. The working method in the present article is descriptive-analytical and has been done by referring to first-hand sources and Fakhr libraries.