نسبت دين و فلسه در نگاه فيلون اسكندراني و عبدالله جوادي آملي

Relationship of Religion and Philosophy in the view of Philo of Alexandria and Abdollah Javadi Amoli

موقعيت آيت ­الله جوادي­ آملي در ايران بعد از انقلاب بسيار شبيه به جايگاه فيلون­ يهودي در اسكندريه قرن اول ميلادي مي­ باشد؛ به­ نحوي كه مي­توان و بايد ريشه ­ي بسياري از عقايد كلان هر دو فيلسوف را در شرايط اجتماعي­ شان جست­ وجو نمود؛ چراكه نوعِ انديشه­ ورزي يك شخص نمي­ تواند بي­ ارتباط با شرايط اجتماعي­ اش بوده باشد. اما در اين ميان، اسكندريه به دليل سبقت زماني و چيدمان متنوع فرهنگي ­اش، خاستگاه نخستين بارقه­ هاي تاريخي در پرسش از نسبت دين و فلسفه بوده است؛ و باز در اين بين، جايگاه فيلون اسكندراني بسيار شاخص و مهم بوده است. علاقه­ ي توأمان فيلون به فرهنگ و فلسفه­ ي يوناني از سويي، و انتساب او به سنّت عبراني و دين يهودي از سوي ديگر، او را بر آن داشت تا درصدد ارائه ­ي طرحي براي تأسيس فلسفه ­اي ديني نمايد؛ مؤلفه­ هاي طرح فيلوني، هنوز هم مدنظر فلاسفه­ ي ديني است؛ به نحوي كه شخصيتي همچون جوادي­ آملي كه فاصله ­اي دوهزار ساله با فيلون دارد نيز آن­ها را در طرح تجميعي خويش به كار گرفته است؛ خلاصه ­ي هر دو طرح اين است: همه معارف در گسترده ­ترين معناي كلمه - كه به ويژه شامل آموزه ­هاي فلسفي مي­ شود - يا مستقيماً برآمده از وحي و تعاليم انبياء(ع) هستند يا به آن­ ارجاع مي­ يابند؛ به ­نحوي كه بايد گفت فلاسفه­ اي همچون سقراط، افلاطون و ارسطو، جيره­ خواران پيامبران بزرگي مانند ابراهيم(ع) و موسي(ع) مي­ باشند.

Ayatollah Javadi Amoli's position in Iran after the revolution is very similar to that of the Jewish Philo in Alexandria in the first century AD; In a way that can and should be the root of many of the great ideas of both philosophers in their social conditions; Because a person's way of thinking cannot be unrelated to his or her social status. But in the meantime, Alexandria, due to its time precedence and diverse cultural arrangement, has been the origin of the first historical sparks in questioning the relationship between religion and philosophy; an‎d again, in the meantime, the position of Philo of Alexandria has been very significant. Philo's interest in Greek culture and philosophy, on the one hand, and his attribution to the Hebrew tradition and Judaism, on the other, led him to present a plan for the establishment of religious philosophy; The components of Philo's design are still considered by religious philosophers; In a way, a character like Javadi Ameli, who is 2,000 years away from Philo, has also used them in his collective plan; The summary of both plans is this: All the sciences in the breadest sense of the word _which particullarly includes philosophical teaching_ directly derive from revelation and teachings of the prophets (AS) or is referred to it. Finally it must be said that philosophers such Socrates, Plato and Aristotle, are payroll of great prophets such as Abraham and Moses.