تحليل تأثير باورهاي محيط‌ زيستي بر رفتارهاي مشاركتي حفاظت از آب كشاورزان (مطالعه موردي: حوضه آبخيز تالاب زريوار شهرستان مريوان)

Analyzing Effect of Environmental Beliefs on Participatory Water Conservation Behaviors of Farmers (Case Study: Zarivar Watershed of Marivan Township)

هدف اين تحقيق توصيفي، تأثير باورهاي محيط­زيستي بر رفتارهاي مشاركتي كشاورزان در حفاظت از آب بود. جامعه آماري تحقيق، كشاورزان سرپرست­ خانوار روستايي حوضه آبخيز زريوار بخش مركزي شهرستان مريوان بودند (2097N=). حجم نمونه با استفاده از فرمول كوكران 237 نفر محاسبه شد. افراد نمونه با استفاده از روش نمونه ­گيري تصادفي طبقه­ اي تناسبي مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار تحقيق، پرسشنامه بود كه روايي ظاهري و محتوايي آن با استفاده از نظرسنجي از متخصصان مورد تأييد قرار گرفت. روايي همگراي پرسشنامه با محاسبه مقادير ميانگين واريانس استخراج‌شده (AVE) و پايايي تركيبي (CR) در حد مطلوب به دست آمد. پايايي پرسشنامه، از طريق انجام آزمون مقدماتي و محاسبه ضرايب آلفاي كرونباخ مورد تأييد قرار گرفت. براي تجزيه‌ و تحليل داده­ ها از نرم ­افزارهاي AMOS و SPSS استفاده شد. نتايج آمار توصيفي نشان داد كه بيشترين و كمترين مقدار ميانگين مؤلفه‌هاي متغير باورهاي عمومي به ترتيب به مؤلفه‌هاي وابستگي متقابل انساني (08/3 از 5) و مستثنا بودن انسان (78/1 از 5) اختصاص دارند. همچنين، ميانگين محاسبه‌شده براي باورهاي ويژه كشاورزان بالاتر از سطح متوسط (75/3 از 5) و براي رفتار مشاركتي كشاورزان در زمينه حفاظت از آب پايين­تر از سطح متوسط (51/2 از 6) به دست آمد. يافته­ هاي تحقيق نشان داد كه متغيرهاي باورهاي عمومي و ويژه كشاورزان تأثير مثبت و معني­داري بر رفتار مشاركتي در حفاظت از آب آنها داشتند. به طوري كه­ اين متغيرها توانستند در حدود 29 درصد از واريانس رفتار مشاركتي حفاظت از آب را تبيين كنند.

The purpose of this descriptive research was to analyze effect of environmental beliefs on participatory behaviors of farmers toward water conservation. Statistical population of the study was farmer households in central region of the Zarivar watershed located at Marivan township (N=2097). Sample size determined via Cochran formula (n=237). The sampling method was proportional stratified random sampling. Face and content validity of the questionnaire revised and verified by a panel of experts. Convergent validity of questionnaire was obtained at the optimum level by calculating the average variance extracted (AVE) and composite reliability (CR). To determine the reliability of the questionnaire, a pilot test was conducted, and then Cronbach’s Alpha was calculated. For data analysis, AMOS and SPSS software were used. Descriptive results showed that the highest and lowest mean for components of general beliefs were assigned to the human interdependence (3.08 out of 5) and the human exception (1.78 out of 5) respectively. Also, means of farmers’ specific beliefs were calculated upper than average level (3.75 out of 5) and for farmers’ participatory behavior toward water, conservation was lower than the average level (2.51 out of 6). Research findings showed that general and specific beliefs of farmers had a positive and significant effect on their participatory behavior toward water conservation. So that these variables could explain about 0.29% variance of participatory water conservation behvaior.