ارزيابي نقش عوامل مؤثر بر رفتارهاي مديريت پسماند در جهت توسعه محيط (مطالعه موردي: روستا- شهر تنگ‌كتويه، شهرستان داراب)

Evaluating the Role of Factors Affecting Waste Management Behaviors in the Development of the Environment (Case study: Tange-Katuiyeh Urban-Rural, Darab County)

سهل‌انگاري به مسائل مربوط به مواد زائد از دلايل مهم آلودگي فضاي روستاهاي ايران مي‌باشد. در اين راستا، مديريت پسماند به‌عنوان يكي از محورهاي مهم توسعه در روستا- شهرها، از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. بر اين اساس، تحقيق حاضر در پي ارزيابي مديريت پسماند در روستا- شهر تنگ‌كتويه از توابع شهرستان داراب است. اين تحقيق از نوع توصيفي- تحليلي مي‌باشد كه در آن از روش اسنادي براي بررسي سوابق و تبيين مسئله و از روش پيمايشي براي جمع‌آوري داده‌ها با ابزار مشاهده، مصاحبه و تكميل پرسشنامه بين ساكنان استفاده شده است. در اين راستا، با توجه به تعداد خانوارهاي ساكن در اين روستا و استفاده از فرمول كوكران، تعداد 292 خانوار به‌عنوان حجم نمونه محاسبه گرديد. همچنين داده‌ها با بهره‌گيري از روش تلفيقي -AHP Entropy و با كمك نرم‌افزارهاي Excel، Expert Choice و SPSS به‌صورت آمار توصيفي و استنباطي تجزيه‌وتحليل شده­اند. نتايج اين تحقيق نشان داد كه از ميان خانوارهاي پاسخگوي ساكن در روستا- شهر تنگ‌كتويه، وضعيت كلي مديريت پسماند در 11/5 درصد از خانوارها در سطح بسيار مناسب و 8/9 درصد از آن‌ها بسيار ضعيف بوده است. همچنين بر اساس فرآيند وزن دهي متغيرهاي مستقل مشخص شد، ارتقاء سطح آگاهي، ارزش اقتصادي فروش پسماندها، بااهميت‌تر استنباط شده‌اند. بر اين اساس، نتايج حاصل از مدل تحليل مسير نشان داد، از ميان متغيرهاي موردبحث، سطح تحصيلات با اثر كلي 0/56 بيشترين تأثير و متغير جنسيت با اثر كلي 0/03 كمترين تأثير را بر روي سطح كيفي مديريت پسماند افراد ساكن در روستا- شهر تنگ‌كتويه داشته‌اند.

Neglecting waste management is the main cause of pollution in villages of Iran. In this regard, waste management is considered as one of the major axes of development in urban-rural has special importance. Thus, the present study seeks to evaluate waste management in Tange-Katuiyeh urban-rural of Darab County. This is a descriptive-analytic study in which the documentary method is used to examine the record and explain the problem. Furthermore, a survey method was used to collect the data by means of observation, interview, and completion of the questionnaire among the residents. Therefore, with regard to the number of households residing in this village and using the Cochran formula, 292 households were selected as the sample. The data were also analyzed in the form of descriptive and inferential statistics using Combined Entropy and AHP Method and Excel, Expert Choice, and SPSS software packages. The results of this research showed that as stated by respondent households residing in Tange-Katuiyeh urban-rural, waste management was very appropriate in 11.5 percent of households and very weak in 8.9 percent of them. In addition, the weighting process of independent variables revealed that 'raising awareness and 'economic value of selling wastes' have been regarded as more important. Thus, the results of route analysis model showed that of variables under study, 'level of education' with a general effect of 0.560 was the most effective and variable 'gender' with a general effect of 0.030 was the least effective in the quality of waste management of people residing in Tange-Katuiyeh urban-rural.