بررسي ويژگي‌هاي روانسنجي مقياس جديدي از سنجش كاركردهاي اجرايي براي تشخيص اختلال و تأخير در كاركردهاي اجرايي و يادگيري: مقياس كاركردهاي اجرايي، عملكرد توجه و يادگيري

Investigating the pychometric caracteristics of a nw scale of executive function of delays and disturbances in executive functioning and learning: Scale of executive functions, attention and learning performance

زمينه: تاكنون ابزارهاي زيادي براي تشخيص ابعاد كاركردهاي اجرايي ساخته‌شده است. اما ابزاري كه كاركردهاي اجرايي پايه‌اي و زمينه‌هاي يادگيري - تحصيلي را براي تشخيص اختلال و تأخير در كاركردهاي اجرايي و يادگيري كودكان و نوجوانان در خود جاي داده باشد مشاهده نشد. هدف: پژوهش حاضر با هدف ارزيابي شاخص‌هاي روانسنجي نسخه فارسي مقياس كاركرد اجرايي و عملكرد توجه و يادگيري (كاستلانو، كرونبرگر و پيسوني، 2018) براي تشخيص اختلال و تأخير در كاركردهاي اجرايي و عملكرد يادگيري انجام گرفت. روش: طرح پژوهش حاضر، توصيفي - همبستگي از نوع تحليل عاملي بود. جامعه آماري پژوهش شامل كليه كودكان و نوجوانان سنين 7 تا 17 ساله در سال تحصيلي 99-98 شهر اهواز بودند. كه از اين تعداد 456 نفر با روش نمونه‌گيري تصادفي خوشه‌اي چندمرحله‌اي انتخاب شدند. به منظور جمع‌آوري داده‌ها از فهرست رتبه‌بندي رفتار عملكرد اجرايي جيويا و همكاران (2000)، مقياس كوتاه شده رفتار بيش‌فعالي - مشكلات توجه و علائم نافرماني لوي و همكاران (2013)، مقياس كاركرد اجرايي و عملكرد توجه و يادگيري كاستلانو و همكاران (2018)، و ابزارهاي عصب روانشناختي شامل: تكليف سيمون ياماگوچي و پروكتور (2012)، آزمون استروپ – رنگ­واژه گلدن (1978) و آزمون پيشرفت تحصيلي وودكاك (2001) استفاده شد. يافته ­ها: نتايج تحليلي عاملي تأييدي حاكي از برازش مطلوب مدل با داده‌ها دارد. نتايج ضريب آلفاي كرونباخ (0/90) نشان‌دهنده همساني دروني مقياس بود. افزون بر اين، همبستگي بين مقياس كاركرد اجرايي و عملكرد توجه و يادگيري و خرده مقياس‌هاي مربوطه در فهرست رتبه‌بندي رفتار عملكرد اجرايي، مقياس كوتاه شده رفتار بيش‌فعالي - مشكلات توجه و علائم نافرماني و ابزارهاي عصب روانشناختي، حاكي از اعتبار ساختاري عالي و دروني در بين چك‌ليست‌هاي رفتاري است. نتيجه­ گيري: نتايج پژوهش نشان داد مقياس كاركرد اجرايي، عملكرد توجه و يادگيري ابزاري قابل اعتماد و معتبر براي كاربرد در پژوهش‌هاي آزمايشي، و حتي محيط‌هاي كلينيكي براي تشخيص افرادي است كه با نقص يا تأخير در كاركردهاي اجرايي و مشكلات تحصيلي روبرو هستند.

Background: many tools have ever been constructed to determine dimensions of the executive functions. But there was no tool which could provide basic executive functions and learning-educational fields for identifying the disturbance and delay of the children and adolescents' executive functions and learning performance. Aims: this study aimed at reviewing the psychometric indices of the Persian versions of executive functioning and the performance and learning of )Castellano, Kronenberger and Pisoni,2018) scale to identify the disturbance and delay on performance and learning functions. Method: the design of present study was descriptive - correlation; factor analysis. The statistical population consisted of all 7-17-year-old children and adolescents, among which 456 individuals were selected through random sampling method. In order to collect data, the Behavior Rating Inventory of Executive Function scale of Gioia et al. (2000), shortened CHAOS (Conduct- Hyperactive- Attention Problem- Oppositional Symptom) scale of Levy et al. (2013), Learning, Executive, and Attention Functioning scale (LEAF) of Castellano et al. (2012), Golden's Stroop Color and Word Rest (1978), and neuro-psychological tools including Yamaguchi and Proctor (2012) test of assignment progress and Woodcock's (2001) Tests of Achievement were used. Results: analytic results of confirmative factor indicate the desirable practice of the model with the data. Results of Cronbach's alpha coefficient (0.90) showed the internal consistency of the scale. Furthermore, the correlation between executive function scale, attention performance and learning and associated micro scales behavior rating inventory of executive function, conduct- hyperactive- attention problem- oppositional symptom, and neuro-psychological signals indicates great internal and structural validity among the behavioral checklists. Conclusions: The results of the study demonstrated that the scale of executive functions, attention performance and learning are reliable and valid tools to be applied in experimental research, and even clinical atmosphere to identify individuals who face deficiencies or delay on performance functions and educational problems.