مقايسه اثربخشي بازتواني شناختي با استفاده از كامپيوتر، يكپارچگي حسي و تلفيق اين دو روش بر بهبود حافظه كاري دانش‌آموزان داراي ناتواني‌هاي يادگيري خاص

Comparison of the effectiveness of computer assisted cognitive rehabilitation, sensory integration and combining these two methods on the improvement working memory of students with specific learning disabilities

زمينه: بهبود حافظه ­كاري دانش‌آموزان مبتلا به ناتواني‌هاي يادگيري و كمك به پيشرفت تحصيلي آنها و نيز جلوگيري از آسيب‌هاي بعدي بسيار مهم است. پژوهش‌هايي در اين زمينه صورت گرفته است، اما پژوهش‌هاي معدودي بازتواني شناختي با استفاده از كامپيوتر، يكپارچگي حسي و تلفيق اين دو روش را در بهبود حافظه ­كاري دانش‌آموزان داراي ناتواني‌هاي يادگيري بررسي كرده‌اند. هدف: پژوهش حاضر با هدف مقايسه اثربخشي بازتواني شناختي با استفاده از كامپيوتر، يكپارچگي حسي و تلفيق اين دو روش بر بهبود حافظه ­كاري دانش‌آموزان داراي ناتواني‌هاي يادگيري خاص انجام شد. روش: روش پژوهش، نيمه ­آزمايشي با طرح پيش ­آزمون – پس ­آزمون با گروه‌هاي نابرابر بود. جامعه آماري پژوهش حاضر، دانش‌آموزان داراي ناتواني‌هاي يادگيري خاص مراجعه ­كننده به كلينيك‌هاي پندار و آتيه در شهر تهران در سال تحصيلي 98-1397 بودند، كه از بين آنها 58 دانش‌آموز مبتلا به ناتواني‌هاي يادگيري خاص به روش نمونه‌گيري هدفمند انتخاب شدند و در سه گروه آزمايش و يك گروه گواه به صورت تصادفي جايگزين شدند. 14 نفر در گروه آزمايشي اول مداخله بازتواني شناختي با استفاده از كامپيوتر، 15 نفر در گروه آزمايشي دوم مداخله يكپارچگي حسي و 16 نفر در گروه آزمايشي سوم تلفيق اين دو مداخله را دريافت كردند و 13 نفر در گروه گواه مداخله‌اي دريافت نكردند. براي اندازه­ گيري عملكرد حافظه ­كاري از آزمون ان بك (1958) استفاده شد. تحليل داده‌ها با استفاده از تحليل واريانس با اندازه‌گيري مكرر انجام شد. يافته‌ها: بازتواني شناختي با استفاده از كامپيوتر، يكپارچگي حسي و تلفيق اين دو روش به طور معنادار حافظه ­كاري را در دانش‌آموزان داراي ناتواني‌هاي يادگيري خاص بهبود مي‌بخشد (0/01 >P). اما بين اين سه روش در بهبود حافظه­ كاري تفاوتي وجود ندارد. نتيجه‌گيري: مي‌توان از بازتواني شناختي با استفاده از كامپيوتر، يكپارچگي حسي و تلفيق اين دو روش در بهبود حافظه ­كاري دانش‌آموزان داراي ناتواني‌هاي يادگيري استفاده كرد.

Background: Improving the working memory of students with learning disabilities and helping them gain academic achievement as well as preventing further injuries are very important. Researches have been done in this field, but few researches examined computer assisted cognitive rehabilitation, sensory integration and combining these two methods to improve working memory in students with learning disabilitie. Aims: This study was carried out by the aim of comparing the effectiveness of computer assisted cognitive rehabilitation, sensory integration and combination of these two methods on improving working memory of students with specific learning disabilities. Method: The research method was quasi-experimental with a pre-test/post-test design with unequal groups. The statistical population of the present study was students with specific learning disabilities who referred to Pendar and Atieh clinics in Tehran in the academic year 2019-2020, among them, 58 students with specific learning disabilities were selected by purposive sampling and were randomly replaced in three experimental groups and one control group. 14 people in the first experimental group received computer assisted cognitive rehabilitation intervention, 15 people in the second experimental group received the sensory integration intervention and 16 people in the third experimental group received a combination of these two interventions and 13 people in the control group did not receive the intervention. N back (1958) test was used to measure working memory performance. Data analysis was performed using variance analysis with repeated measures. Results: Computer assisted cognitive rehabilitation, sensory integration and combination of these two methods significantly improve working memory in students with specific learning disabilities (P< 0/01). However, there is no difference between these three methods in improving working memory. Conclusions: Computer assisted cognitive rehabilitation, sensory integration, and a combination of these two methods can be used to improve the working memory of students with learning disabilities.