تدوين مدل عوامل موثر بر حسادت كاركنان با استفاده از تكنيك ديمتل و فرايند تحليل شبكه اي

Formulation of effective factors model on Employee's Envy Using DEMATEL and ANP technique

حسادت كاركنان يكي از ساخت‌هاي معنادار در محيط كاري است كه اثر قوي احساسي بر كاركنان دارد. حسادت از احساسات منفي است كه كمتر مورد توجه قرار گرفته است. اين پژوهش با هدف تدوين مدل عوامل موثر بر حسادت كاركنان صورت گرفته است. پژوهش حاضر از نظر هدف، توسعه­اي- كاربردي بوده و بر مبناي ماهيت و روش در گروه توصيفي دسته ­بندي مي­شود. همچنين بر مبناي نوع داده ­ها، مي­توان آن را پيمايشي­- موردي دانست. جامعه آماري اين پژوهش 10 نفر از خبرگان دانشگاهي و سازماني مي‌باشند كه داراي سابقه فعاليت در حوزه منابع انساني يا داراي تحصيلات مرتبط با رشته مديريت منابع انساني و رفتار سازماني بوده اند. با توجه به بررسي مباني نظري و پيشينه پژوهش، 19 عامل (9 عامل فردي و 10 عامل سازماني) به عنوان عوامل موثر بر حسادت كاركنان شناسايي گرديد. سپس به منظور غربال كردن عوامل شناسايي شده از تكنيك ديمتل استفاده گرديد. به اين منظور بعد از انجام محاسبات، ميانگين تاثير و تاثر عوامل محاسبه شد و عواملي كه R+J آنها بيشتر از ميانگين محاسبه شده، بودند (7 عامل فردي و 7 عامل سازماني) مورد پذيرش قرار گرفته و در گام نهايي، به منظور اولويت بندي عوامل موثر بر حسادت سازماني پذيرش شده با تكنيك ديمتل، از روش فرآيند تحليل شبكه ­اي (ANP) استفاده گرديد. نتايج نشان داد كه در بعد فردي، مقايسه اجتماعي منفي در رتبه اول، ارزيابي شناختي آگاهانه از آينده بهتر ديگران در رتبه دوم و آگاهي از توانايي‌هاي ديگران در رتبه سوم قرار گرفتند. همچنين در بعد سازماني، سطح پايين انصاف و عدالت در سازمان در رتبه اول، ارزيابي عملكرد در رتبه دوم و تعامل رهبر- عضو در رتبه سوم قرار گرفتند. با توجه به نتايج به دست آمده مي توان بيان كرد كه مديران منابع انساني در سازمان‌ها بايد براي مواجه شدن با هرگونه احساس از سوي كاركنان (مثبت يا منفي) آمادگي داشته باشند و قدرت آنها در آنجا مشخص خواهد شد كه بتوانند حسادت را به رقابت‌ و به عنوان يك عامل انگيزشي تبديل كنند.

Employees' enviousness is one of the most significant issues in working environments, which exerts a considerable influence on their feelings. As a negative feeling, enviousness has not adequately been paid attention to. The purpose of this research was to identify and prioritize the effective factors (individual and organizational) on employee envy. This research is developed-applied in terms of purpose and categorized based on the nature and method of descriptive group. Also, based on the type of data, it can be considered as a case- survey one. The statistical population of this research is 10 academic and organizational experts with experience in human resources or education degree related to human resource management and organizational behavior. According to the literature and research background, 19 factors (personal and organizational) were identified as factors affecting employees' envy. Subsequently, using the multi-criteria decision making DEMATEL techniques, 14 factors were firstly accepted as the most important factors by using DEMATEL technique. In addition, ANP method was used to prioritize factors affecting the envy of employees accepted by DEMATEL method. The results showed that in individual dimension, negative social comparison in the first rank, conscious cognitive assessment of other’s better future in the second rank and awareness of other’s abilities were put in the third rank. Also in the organizational dimension, low level of fairness and justice in organization ranked first, performance evaluation ranked second and leader-member interaction ranked third.