بررسي مطالب حقوقي در كتابهاي درسي دوره ابتدايي

Examination of Legal Matters Covered in Elementary School Textbooks

پژوهش حاضر با هدف بررسي مطالب حقوقي در كتابهاي درسي دوره ابتدايي و با روش كتابخانه‌اي انجام شده است. جامعه پژوهش شامل 51 كتاب درسي شش ‌‌پايه دوره ابتدايي است و نمونه شامل 17 كتابي است كه قابليت ارائه مطالب حقوقي را داشته‌اند. روش نمونه‌گيري با توجه به ظرفيت كتابهاي مورد بررسي كه بالقوه مي‌توانند ارائه‌دهنده مطالب حقوقي باشند، هدفمند انتخاب شده است. ابزار گرد‌آوري و تحليل داده‌ها روش بررسي اسناد و مدارك است كه اعتبار و روايي آن به روش تحليل محتواي توصيفي به دست آمده است. در تحليل محتوا، جدا از بهره‌گيري از مفاهيم مربوط به ارزشهاي اخلاقي و عرفي جامعه، از اهداف اجتماعي دوره ابتدايي نيز استفاده شده است. نتايج حاصل از تجزيه‌وتحليل داده‌ها نشان داد كه كتابهاي درسي نمونه آماري تحقيق (فارسي، هديه‌هاي آسمان، مطالعات اجتماعي، تفكر و پژوهش، و كار و فناوري در شش ‌‌پايه دوره ابتدايي سال تحصيلي 97-1396) داراي نگاه حقوقي محض به مطالب درسي‌ نيستند و فقط در كتابهاي مطالعات اجتماعي چهار پايه ابتدايي اين نگاه به‌شكل مستقيم يا غيرمستقيم وجود دارد. از اين رو پيشنهاد مي‌­شود كه با تهيه و توزيع جزوات و برگزاري دوره­‌هاي ضمن خدمت معلمان را با رويكرد حقوقي مطالب كتابها آشنا كنيم تا بتوانند با اين رويكرد، مطالب را به دانش‌آموزان تدريس كنند و اهدافي را كه در دوره ابتدايي براي اين دروس در جهت آشنايي با مطالب حقوقي و تربيت قانون‌مدارانه دانش‌آموزان در نظر گرفته شده است، محقق گردانند.

Theoretically speaking, among topics that need to be covered throughout the elementary school years, legal ones loom large. In order to determine the extent to which this coverage is actually present in elementary school textbooks, a set of 17 such books from among 51 in total, deemed appropriate for such matters to be covered in, was selected and content analyzed utilizing concepts related to moral values and social norms in addition to the expressed social goals for the elementary level of education. Results indicate that most of the textbooks covered in the analysis lack a legal perspective. Only in the Social Studies textbooks of the last four grades of primary school both direct and indirect attention is paid to legal matters. It is, therefore, suggested that in-service courses be offered in order to familiarize teachers with legal matters not covered in the textbooks so that the goals of elementary education in regards to producing law abiding citizens come closer to being achieved.