تحليل محتواي كتابهاي درسي شايستگيهاي غير فني دوره دوم متوسطه فني وكار دانش به منظور شناسايي ميزان توجه به مؤلفه‌هاي تربيت حرفه اي

Content Analyses of Technical High School Textbooks as an Index of Attending to Vocational Training

پژوهش حاضر با هدف تبيين مؤلفه­‌هاي تربيت حرفه اي مبتني بر شايستگي و تحليل جايگاه آن در كتابهاي درسي دوره دوم متوسطه فني انجام گرفته است. در اين پژوهش براي مشخص كردن مؤلفه­‌هاي تربيت حرفه اي از روش كيفي و براي تحليل كتابهاي درسي از روش تحليل محتوا استفاده شده است. جامعه آماري در بخش تحليل محتوا كتابهاي درسي شايستگي هاي غير فني شامل پنج كتاب الزامات محيط كار، كارگاه نوآوري و كارآفريني، اخلاق حرفه اي، كاربرد فناوريهاي نوين و مديريت توليد دوره دوم متوسطه فني و كار دانش مي‌­باشد كه در همه رشته‌­ها مشترك بوده است. ابزار گردآوري اطلاعات سياهه تحليل محتواي كتب درسي بود كه روايي آن را متخصصان برنامه‌­ريزي درسي تعيين كرده اند. نتايج حاصله از بررسي متون و اسناد مرتبط با پژوهش، سه مؤلفۀ دانش كسب كار، نگرش اقتصادي و مهارتهاي فردي و گروهي را به دست داد. داده‌­هاي حاصل با شاخصهاي آمار توصيفي در فرايند آنتروپي شانون، مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. يافته‌­هاي پژوهش نشان داد كه در كتابهاي درسي دوره متوسطه فني بيشترين ضريب اهميت مربوط به اخلاق حرفه اي(0/2976) و كمترين آن مربوط به كاربرد فناوري نوين(0/0534) و در بقيه كتابها به ترتيب در مديريت توليد 0/2955، كارگاه نوآوري و كارآفريني 0/2316 و الزامات محيط كار 0/1216 بوده است. با توجه به تحولات آموزش و پرورش در عصر جديد و اهميت نقش آموزشهاي فني و حرفه اي در توسعه اقتصادي و اجتماعي، بازنگريِ ويراستهاي آتي به منظور توجه بيشتر به مقوله­‌هاي كمتر توجه شده ضروري به‌­نظر مي رسد.

Aiming at identification of the components of competence-based vocational training, and its status in textbooks used in technological high schools, a content analysis of five textbooks on non-technological competencies, commonly used in all fields, was undertaken utilizing a check list considered as valid by curriculum experts. Furthermore, a perusal of related texts and documents revealed three components for the competence-based vocational training: knowledge of the trade, economic perspective, and personal and social skills. Data analyses show that professional ethics has the highest rank, while the use of new technologies ranks lowest in significance, while production management, innovation and entrepreneurship, and work environment requirements ranking in between. Considering the contemporary developments in education, and the significance of the role that technological and vocational trainings play in socio-economic development, a thorough review of the contents seems necessary.