اثربخشي برنامة آموزش نظامدار‌ فرزندپروري كارآمد بر استرس والدگري، تنظيم هيجان و انعطاف‌پذيري شناختي مادران پسران نوجوان

Effectiveness of Systematic Training of Effective Parenting (STEP) on Parenting Stress, Emotion Regulation, and Cognitive Flexibility on Mothers of Male Adolescents

هدف: هدف از اين مطالعه تعيين اثربخشي برنامة آموزش نظامدار فرزندپروري (استپ) كارآمد بر استرس والدگري، تنظيم هيجان و انعطاف‌پذيري شناختي مادران نوجوان پسر بود. روش: روش پژوهش نيمه­آزمايشي با گروه گواه و طرح پيش­‌آزمون، پس‌­آزمون با پيگيري دو ماهه و جامعة آماري 133 مادر داراي نوجوان پسر 12 تا 18 ساله مراجعه‌­كننده به مركز مشاورة يارستان شهر اصفهان در سال 1398 بود. ابتدا مادران به پرسشنامة استرس والدگري آبيدين (1983) پاسخ دادند. 87 مادر داراي استرس بالاي والدگري تشخيص داده شدند. از بين آن‌ها 40 مادر كه واجد ملاك‌هاي ورود بودند به‌صورت تصادفي در گروه آزمايش و گواه (در هر گروه 20 نفر) جايگزين شدند و پرسشنامه‌هاي استرس والدگري آبيدين (1990)، دشواري نظم ­دهي هيجاني گارنفسكي (2001) و انعطاف‌پذيري شناختي دنيس و وندروال (2010) را در سه مرحله تكميل كردند. آموزش نظامدار فرزندپروري كارآمد بر استرس والدگري آدلر-درايكورس (2004) به گروه آزمايش در هشت جلسه 90 دقيقه‌اي يك‌بار در هفته ارائه و داده‌ها با استفاده از تحليل واريانس مختلط با اندازه‌گيري مكرر تحليل شد. يافته‌ها: نتايج حاكي از تأثير برنامة آموزش والدين بر استرس والدگري (87/9 =F، 003/0=P)، تنظيم هيجاني (39/9 =F، 004/0=P) و انعطاف‌پذيري شناختي (68/9 =F، 004/0=P) در مرحلة پس‌آزمون و پايداري اين تأثير در مرحلة پيگيري بود. نتيجه‌گيري: از آنجايي­ كه آموزش اين برنامه با اصلاح روابط مادران با پسران نوجوان­شان، استرس والدگري را كاهش و تنظيم هيجاني و انعطاف‌پذيري شناختي آن­ها را ارتقاء مي­ دهد، بنابراين براي پيشگيري و يا رفع تعارض بين والدين و پسران نوجوان مي‌توان از آن استفاده كرد.

Aim: The purpose of this study was to determine the effectiveness of STEP program on parenting stress, emotion regulation and cognitive flexibility in mothers of male adolescents in Isfahan. Method: The research method was quasi-experimental, pretest-posttest and two-month follow-up with experimental and control groups. Statistical population consisted of 123 mothers of 12- to 18-year-old male adolescents whom were referred to Yarestan Counseling Center in Isfahan in 2019. Tools: Tools were Abedin Parenting Stress Questionnaire (1990), Garnefsky's Difficulty of Emotion Regulation (2001), and Dennis and Wenderval's (2010) Cognitive Flexibility Questionnaire. 87 mothers with high parenting stress were screened and 40 mothers who met entrance criteria were randomly assigned in experimental group and control group (20 mothers each). Participants in both groups completed all of the questionnaires in three stages. The experimental group received eight session of 90-minute step-by-step training once a week. Data were analyzed using mixed ANOVA with repeated measures. Results: Results indicated that the intervention was effective on parenting stress (F = 9.87, P = 0.003), emotion regulation (F = 9.39, P = 0.004) and cognitive flexibility (F = 9.68). (P = 0.004). The effect remained stable at the follow-up stage. Conclusion: Training this program reforms mothers’ relationship with their male adolescents which leads to parental stress reduction and improves emotion regulation and cognitive flexibility. Therefore, it is an effective method to prevent or resolve the conflicts between parents and male adolescent.