مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - بررسي فقهي

چكيده فارسي :

يكي از مسائل مهم فقهي كه با زندگي اجتماعي گره خورده است، اشتغال زن در بيرون و به‌تبع آن، اختلاط با مردان در محيط كار است. اين موضوع علاوه بر فقه، فضاي تربيت را نيز تحت تأثير قرار داده است؛ زيرا كار زن در خارج از خانه، فرايند تربيت فرزندان را تحت‌الشعاع قرار داده و لطمات عاطفي و رواني به فرزندان وارد مي‌سازد؛ ازاين‌رو ممكن است اساس تربيت خانوادگي كه زن به‌عنوان «مادر» نقشي محوري آن را ايفا مي‌كند، دستخوش تغييرات نامطلوب بنيادين شود. اسلام به‌طوركلي، اختلاط دو جنس مخالف _ درصورتي‌كه همراه با خلوت مرد و زن نامحرم در فضايي كه ديگري در آن نمي‌تواند رفت‌وآمد داشته باشد نباشد _ را منع نمي‌كند؛ ازاين‌رو به گمان برخي، لفظ اختلاط به معناي مزبور، اصطلاح جديدي در فرهنگ اسلامي است. در مقابل برخي، اختلاط زن و مرد را به‌طور مطلق منع كرده و معتقدند بر اساس نصوص قرآني و روايي، خروج زن از منزل و توقف در محل كار براي مدت طولاني، ممنوع است، زيرا معمولاً به اختلاط با نامحرمان منجر مي‌گردد. نوشتار حاضر استنباط حكم فقهي اشتغال زن در فرض اختلاط با نامحرم و نيز اثرات تربيتي ناشي از كار زن در خارج از خانه را با روش تحقيق اجتهادي مورد بررسي قرار داده است. بررسي ادله، حاكي از آن است كه مطلق اختلاط زن و مرد حرام نيست بلكه حرمت اختلاط بر فرض احتمال فتنه و وقوع در ورطه گناه، مترتب مي‌گردد. همچنين اگر اشتغال زن، اثر سوئي در تربيت و رشد و تعالي كودكان به‌ويژه در سنين پايين داشته باشد، مي‌توان به كراهت و در برخي مراتب به حرمت آن حكم نمود.