تغيير اقليم در ايران از ديدگاه تغييرات آب قابل بارش، نم ويژه و باد برداري

تغييرات زمستانه اقليمي ايران و بخش‌هايي از كشورهاي همسايه با بررسي تغييرات مكاني زماني پراسنج هاي آب قابل بارش و نم ويژه و باد برداري ارزيابي شد. در اين راستا، اندازه ماهانه ژانويه تا مارس اين پراسنج ها براي دوره 2017-1960 در پيكسل هاي °2.5 * °2.5 از داده هاي نسخه دوم بازتحليل سازمان ملي جوي و اقيانوسي آمريكا فراهم گرديد. چند ويژگي آماري (مانند ميانگين فصلي) اين داده ها نخست براي در دو بازه زماني 29 ساله (1960 تا 1988 و 1989 تا 2017) و سپس براي پنج دوره ده ساله پياپي و يك دوره هشت ساله (20172010) با هم مقايسه شد. كمترين اندازه آب قابل بارش و بيشترين اندازه نم ويژه در پهنه كوهستاني شمال باختري، باختر و مركز كشور ديده شد. در سنجش با بازه1960 تا 1988، بازه زماني 1989 تا 2017 با كاهش معني داري در اندازه آب قابل بارش، نم ويژه، بادهاي باختر وزان و جنوب وزان به ويژه در گستره جنوب باختري ايران روبرو بود. در بازه زماني 1960 تا 1969، بيشترين اندازه هاي مثبت بي‌هنجاري در اندازه اين پراسنج ها براي بخش‌هاي بزرگي از ايران بويژه گستره هاي باختري و جنوب باختري ديده شد. كمترين اندازه اين پراسنج‏ها نيز وابسته به دوره 2009-2000 بود. به جز دوره 1999-1990، اندازه هاي آب قابل بارش و نم ويژه به گونه‎اي پيوسته براي دهه هاي پس از 1970 كاهش يافته است. افزايش (كاهش) سرعت بادهاي باختر وزان و جنوب وزان، با بيشتر (كم) شدن آب قابل بارش و نم ويژه در بخش‌هاي بزرگي از ايران همراه بوده است. در سنجش با دهه 1960، در ديگر دهه ها و بويژه دو دهه 2000 و 2017 از سرعت اين بادها كاسته شده و در برابر بادهاي خشك خاور وزان و شمال وزان چيره مي شود.