تبيين و بررسي پاسخ ملاصدرا به شبهه ناسازگاري رضايت به قضاي الهي با رضايت به شرور

شبهه ناسازگاري لزوم رضايت به قضاي الهي با رضايت به شرور، يكي از مهم‌ترين چالش‌هاي فراروي اعتقاد به عموميت اراده و قضا و قدر الهي به شمار مي‌رود. عدمي دانستن شرور حقيقي و تفكيك قضا و مقضي، تفكيك ذاتي و عرضي در نحوه وجود و تفكيك بين جنبه وجودي و ماهوي و تأكيد بر حاكميت نگرش وجودمحور در شرور مجازي، پاسخ‌هايي است كه مي‌توان از آثار ملاصدرا به دست آورد. بررسي اين پاسخ‌ها نشان مي‌دهد كه عدمي دانستن با اشكال دوري بودن برهان آن روبه‌روست. تفكيك قضا و مقضي نيز به دليل ناتواني از اثبات تفاوت حقيقي چاره‌ساز نيست. در تفكيك ذاتي و عرضي نيز شبهه بر مبناي وجود اعتباري شرّ همچنان قابل طرح است. اما در پاسخ نهايي ملاصدرا كه بر بنياد اصالت و وحدت وجود شكل گرفته، هستي سراسر خير دانسته شده است كه در اين صورت شبهه به صورت بنيادي برطرف مي‌گردد.