شناسايي و جداسازي ژن‌هاي سينامات 4-هيدروكسيلاز و چالكون سنتتاز در ريشه گياه گل سازوئي Scrophularia striata و بررسي بيان آن‌ها و برخي صفات فيزيولوژيك تحت تاثير اليستورهاي غير زيستي مختلف

هدف: گل سازوئي (Scrophularia striata) گياهي متعلق به خانواده گـل ميمـون (Scrophulariaceae) است. نظر به اهميت تركيبات فنيل پروپانوئيدي در اين گياه، شناسايي و جداسازي ژن‌هاي كد كننده آنزيم هاي سينامات 4-هيدروكسيلاز (C4H) و چالكون سنتتاز (CHS) دخيل در مسير بيوسنتز اين تركيبات و همچنين ارزيابي بيان ژن‌هاي مذكور تحت تاثير محرك‌هاي گوناگون غير زيستي انجام شد. مواد و روش‌ها: بذور گياهان وحشي رشد يافته در اطراف دانشگاه جمع آوري و در شرايط گلخانه اي كشت داده شدند. قبل از مرحله گلدهي نمونه برداري صورت گرفت. استخراج RNA، سنتز cDNA، جداسازي و تعيين توالي ژن هاي CHS و C4H در ريشه اين گياه براي اولين بار به طور موفقيت آميزي انجام گرفت. بيان ژن‌هاي مذكور تحت تاثير سه اليسيتور ساليسيليك اسيد (SA)، جاسمونيك اسيد (JA) و جيبرليك اسيد (GA) هر كدام در غلظت هاي 100 و 300 پي پي ام در قالب طرح كاملا تصادفي در سطح رونوشت به روشRealTimePCR انجام شد. نتايج: نتايج آناليز بيان ژن نشان داد كه در بين محرك‌هاي مورد استفاده، JA و SA در غلظت 100 پي پي ام بيشترين تاثير را بر افزايش بيان ژن‌هاي C4H و CHS داشتند. به طوري كه در بررسي تاثير اليستورهاي فوق الذكر بر تجمع تركيبات فنيل پروپانوئيدي اين موضوع به طور نسبي تاييد شد. همچنين با افزايش غلظت JA و SA بيان ژن‌هاي C4H و CHS كاهش يافت.  نتيجه‌گيري: نتايج كلي كاربرد اليسسيتورها روي بيان ژن و انباشت متابوليت هاي ثانويه نشان داد كه كاربرد خارجي محرك ها در غلظت مناسب احتمالا از طريق القاي سيستم دفاعي گياه مي تواند در بيوسنتز و انباشت متابوليت هاي ثانويه با ارزش همچون تركيبات فنيل پروپانوئيدي در ريشه گل سازوئي نقش داشته باشد و به دنبال آن شناسايي و آناليز بيان ژن‌هاي درگير در بيوسنتز چنين تركيبات با ارزشي مي‌تواند در تحقيقات پايه تكميلي جهت استفاده در صنعت داروسازي و صنايع غذايي موثر واقع شود.