بررسي تبخير-تعرق واقعي و ضرايب گياهي برنج ارقام هاشمي و شيرودي در شهرستان ساري

به منظور مديريت بهينه و مناسب بر منابع آبي استان هاي شمالي كشور، اندازه گيري مقدار تبخيرتعرق واقعي گياه برنج از اهميت بالايي برخوردار است. اين پژوهش در سال زراعي 98-1397 در اراضي شاليزاري دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري براي اندازه گيري تبخيرتعرق واقعي و ضريب گياهي دو رقم برنج (هاشمي و شيرودي) با استفاده از شش عدد لايسيمتر زهكش دار طراحي و احداث شد. پس از كشت برنج در درون لايسيمترها، ، مقادير بارندگي، آب آبياري و نشت عمقي در دوره هاي پنج روزه اندازه گيري شد. نتايج بدست آمده از لايسمترها نشان از تفاوت مقادير نياز آبي و نفوذ عمقي در دوره رشد (از مرحله نشا تا برداشت) در ارقام هاشمي و شيرودي داشت به‌طوري‌كه ميزان نياز آبي اين ارقام در طول دوره رشد به ترتيب 351 و 397 ميلي متر و نفوذ عمقي در اين ارقام به‌ترتيب 48 و 97  ميلي متر بدست آمد. همچنين با مقايسه تبخيرتعرق واقعي اندازه گيري شده در لايسيمتر و تبخيرتعرق مرجع محاسباتي 14 روش غيرمستقيم، ضرايب گياهي براي ارقام هاشمي و شيرودي حاصل شد. ضرايب گياهي استخراج شده در اين پژوهش با در نظر گرفتن رقم و روش برآورد تبخيرتعرق مرجع، بين 0.73 تا 1.12 براي مرحله ابتدايي، 0.83 تا 1.41 براي مرحله مياني و 0.64 تا 1.15 براي مرحله انتهايي متغير بود. همچنين متوسط درصد خطاي تخمين(PE) ضريب گياهي در مقايسه با ضريب گياهي توصيه شده توسط فائو به ترتيب طي مراحل ابتدايي، مياني و انتهايي 11%، 11% و 8% در رقم هاشمي و 15%، 23% و 16% در رقم شيرودي بدست آمد كه ضرورت استخراج ضرايب گياهي ارقام مختلف برنج را بر مبناي شرايط محلي، نشان مي داد. ضرايب حاصل از اين پژوهش مي تواند براي برآورد نياز آبي ارقام هاشمي و شيرودي بر پايه روش هاي غير مستقيم در طراحي پروژه هاي آبي و برنامه ريزي تحويل آب در شبكه آبياري و زهكشي در منطقه پژوهش استفاده شود.