آسيب‌شناسي كتاب‌هاي دستور زبان فارسي (مطالعه موردي مبحث شرط)

بررسي نارسايي‌ها و كاستي‌هاي كتاب‌هاي دانشگاهي دستور زبان فارسي اولين و مهم‌ترين گام در راستاي شناخت عميق ويژگي‌هاي ساختاري زبان فارسي و تدوين دستوري جامع و كارآمد خواهد بود. در زبان فارسي به برخي از مباحث دستوري، از جمله مبحث «شرط»، توجه چنداني نشده و نيز در كتاب‌هاي دستور، الگوي توصيفي منظمي براي آن تعيين نگرديده است. بر اين اساس، در پژوهش حاضر سعي مي‌شود با نقد و بررسي مبحث «شرط»، در مجموعه‌اي از مهم‌ترين كتاب‌هاي دستور فارسي، كارايي و نقاط ضعف و قوت هريك از اين كتاب‌ها بررسي گردد تا دستور‌پژوهان به ابعاد نهفته‌اي از الگوهاي ساختاري زبان فارسي توجه نمايند. از اين‌رو، 10 كتاب از كتاب‌هاي معتبر دستور فارسي كه غالباً مورد استناد پژوهشگران و دستور‌پژوهان قرار مي‌گيرد، انتخاب شده و مبحث «شرط» هر يك بر پايه روش وصفي  تحليلي بررسي گرديده است. مهم‌ترين دستاوردهاي پژوهش حاضر اين‌كه بيشتر دستورهاي نگاشته شده با رويكرد سنتي و نيز دستورهاي تدوين‌يافته بر پايه مباني زبان‌شناسي در بررسي ساختار جمله‌هاي شرطي در ويژگي‌هايي چون جامعيت نداشتن، اختلاف در اصطلاح‌گزيني، نبود نظم و انسجام منطقي در دسته‌بندي‌ مقوله‌هاي دستوري، تقليد از دستورهاي بيگانه، نقد و تحليل نكردن آراء و نظرات پيشين و نيز در هم ‌آميختن گونه‌هاي مختلف زبان مشترك هستند. اين امر اهميت بررسي دقيق و موشكافانه هر يك از مباحث دستور فارسي را بيش از پيش آشكار مي‌سازد.