بررسي و تبيين نظريهٔ عدالتِ عام در ديدگاه توماس آكوئيناس

عدالتِ عام فضيلتي است كه افراد را به نظم و خيرات جمعي دعوت مي‌كند تا به‌وسيله آن به سعادت برسند. مقالۀ حاضر به بررسي و تبيين نظريۀ عدالتِ عام و خير مشترك و نقش آن در جهت‌دهي و تنظيم قانون از ديدگاه توماس آكوئيناس مي‌پردازد. آكوئيناس با تأسي از ارسطو و الهيات مسيحي‌‌ عدالتِ عام را فضيلتي عام مي‌‌داند كه داراي موضوع خاص، يعني «خير مشترك» است. عدالتِ عام همان فضيلت است كه از جهت محتوا و جوهر با فضيلتْ يكسان و از جهت مفهوم يا صورت با آن متفاوت است. نظريهٔ عدالتِ عام در آكوئيناس‌‌‌‌ هم به‌‌نوعي دِين قانوني(الزام به رعايت قانون جامعه) را فرمان مي‌‌دهد و هم به ‌نوعي دِين اخلاقي(الزام به رعايت فضيلت اخلاقي) را در دستور كار خود دارد. اين نظريه مدِّ نظر آكوئيناس‌‌‌‌ در جامعه‌‌اي معنا پيدا مي‌‌كند كه در آن اگر حاكم قانون وضعي را بر اساس قانون الهي و قانون طبيعي درستْ تدوين و ترويج كند، معيار اين نظريه را برآورده مي‌‌كند. بنا‌براين‌‌، نظريهٔ عدالتِ عام در نهايت به ‌قصد حاكم و نوع حكومتي وابسته است كه در آن جامعه در جريان است تا افراد را به خيرات مشتركشان هدايت كنند و به سعادت حقيقي‌‌شان برساند.