ارزيابي رويكرد ريچارد رورتي به معرفت‌شناسي بر اساس آموزه‌‌هاي عقلانيت نقّاد

به اعتقاد ريچارد رورتي، همواره يك تلقي نادرست از فلسفه وجود داشته است كه هدف فلسفه را دستيابي به دانشي جاودان و گرفتار تلاشي مذبوحانه براي رسيدن به هدفي به نام «‌حقيقت‌» يا «‌واقعيت‌» مي‌شمارد. او با استفاده از استعارۀ ادراكي «آينۀ طبيعت» معرفت‌شناسي بعد از دكارت را حول دو محور مبناگرايي و بازنمودگرايي نقد كرده و رويكرد بديلي با عنوان «رفتارگرايي معرفت‌شناختي» ارائه مي‌كند. رورتي هدف خود را نه ارائۀ راه حل‌هايي براي مسائل فلسفي، بلكه كنار گذاشتن اين گونه از فلسفه‌ورزي مي‌داند. در مقالۀ حاضر با تكيه بر آموزه‌هاي عقلانيت نقّاد، ضمن نقد رويكرد تاريخ‌نگارانۀ رورتي نشان داده مي‌شود كه بازسازي او از تاريخ فلسفه يك‌جانبه است. به علاوه موجّه‌گرايي رورتي مورد نقد قرار مي‌گيرد. ديدگاه مبناگرايانه و ديدگاه رورتي با وجود تفاوت‌‌هايي كه با هم دارند هر دو به رويكرد موجّه‌‌گرايانه در معرفت‌‌شناسي تعلق دارند، به اين معنا كه معرفت را نيازمند توجيه مي‌انگارند؛ در حالي‌كه چنان‌كه عقل‌گرايان نقّاد نشان داده‌اند موجّه‌‌سازي چه دروني و چه بيروني‌‌ نه ممكن است و نه لازم. در واقع، او بين معرفت‌شناسي و روان‌شناسي خلط كرده و افزون بر اين، به دليل غفلت از معرفت‌شناسي غيرموجّه‌گرا، پيشنهاد ايجابي او، يعني رفتارگرايي معرفت‌شناسانه‌‌، نيز دچار معضل موجّه‌گرايانه است.