بررسي آيات فقهي در حليت يا حرمت استعمال دخانيات در نگاه فريقين

"Study of Quranic Juristic Verses about Permissibility or prohibition Smoking from the Viewpoint of Shia and Sunni"

پس از رواج دخانيات در بين مسلمانان، دانشمندان اسلامي درباره حكم آن سخن گفته‌اند؛ برخي از فقهاي اماميه همچون شيخ حر عاملي ، آيت‌الله مكارم شيرازي و... و همچنين بسياري از دانشمندان اهل سنت، استعمال دخانيات را حرام دانسته‌اند. از اين پژوهش كه با روش توصيفي و تحليلي انجام شده، برمي‌آيد كه از جمله دلايل مورد استناد اين گروه از دانشمندان، آياتي از قرآن است كه در منابع فقهي و بعضاً تفسيري مورد اشاره و بررسي قرار گرفته است. مقايسه‌ ديدگاه دانشمندان شيعه و اهل سنت درباره اين آيات و چگونگي استناد به آنها نشان مي‌دهد كه در چگونگي حرمت استعمال دخانيات اختلاف است، زيرا برخي آن را گناه صغيره دانسته و برخي براي آن مجازاتي همچون مجازات شرب خمر در نظر گرفته‌اند. از اين رو در فسق استعمال‌كننده دخانيات و امكان امامت او در نماز جماعت اختلاف شده است. بررسي آيات قرآني نشان مي‌دهد كه اطلاق آياتي كه بر نكوهش قتل نفس، نكوهش به هلاكت انداختن خود و ديگران، زشتي تلف كردن نعمت‌هاي خدا، زشتي اسراف، حرمت استفاده از چيزهاي پليد و... دلالت دارند، مي‌توانند براي حرمت استعمال دخانيات مورد استفاده قرار بگيرند.

After the spread of tobacco among Muslims, Islamic scholars have discussed its ruling; some Shiite jurists, such as Sheikh Horr Amoli, Ayatollah Makarem Shirazi etc. and many other Sunni scholars, have forbidden smoking. This study, which is done by descriptive and analytical method, shows that one of the reasons for this group of scholars is the verses of the Qur'an, which have been referred to in jurisprudential and interpretive sources. Comparing Shiite and Sunni scholars' views on these verses shows that there is a difference in how to prohibit people from smoking; because some scholars consider it as a minor sin, and some others believe that it has as the same punishment as drinking wine. Hence, they differed about the justice of the person who uses tobacco and the possibility of saying prayer as an Imam. Analyzing the Qur'anic absolute verses about the prohibition of killing others and himself, wasting the blessings of God, the ugliness of lavishness, using of evil things, etc. can be used for prohibiting on tobacco use.