عنوان مقاله :
گونه‌شناسي آرايه‌هاي هندسي پوشاك پيكره‌هاي موجود در سفال‌هاي مينايي سده 6 و 7 هجري قمري
پديد آورندگان :
مختاري ، زهره دانشگاه هنر اصفهان - دانشكده صنايع دستي , تقوي نژاد ، بهاره دانشگاه هنر اصفهان - دانشكده صنايع دستي
كليدواژه :
پيكره‌هاي انساني , سفال مينايي , نقوش هندسي , گره
چكيده فارسي :
سفال‌هاي مينايي كه در اواخر دوره سلجوقي و خوارزمشاهي زير نظر استادكاران سفالگر و نگارگر توليد مي‌شده، از لحاظ گستردگي طرح و نقش، متنوع‌تر از آثار ماقبل خود هستند. در اين گروه از سفال‌ها، پيكره‌هاي انساني، از جايگاه خاصي برخوردار بوده و به دفعات در آثار سفالي مشاهده مي‌شوند. در پوشاك اين نقش‌مايه‌ها، نقوش هندسي متنوعي استفاده شده كه اين ويژگي، سفال‌هاي مينايي را از حيث كاربرد طرح‌هاي هندسي، بسيار قابل توجه نموده است. مطالعه و بازشناسي انواع تزئينات هندسي در پوشاك پيكره‌هاي انساني موجود در سفال‌هاي مذكور، هدف اين مقاله به شمار مي‌رود. در راستاي دست‌يابي به اين هدف، پرسش اصلي پژوهش چنين است؛ نقوش هندسي در پوشاك پيكره‌هاي ترسيمي در سفال‌هاي مينايي از نظر تنوع در ساختار و جايگاه ترسيم چگونه هستند؟ اين تحقيق، توصيفي بوده و روش يافته‌اندوزي، بر پايه مطالعات كتابخانه‌اي (سايت‌هاي اينترنتي، موزه‌هاي معتبر و غيره)، تهيه تصاوير و آناليز نقوش سفال‌هاي مينايي به انجام رسيده است. روش نمونه‌گيري نيز بر اساس نمونه‌هاي در دسترس و متنوع بودن نقوش هندسي ترسيمي در پوشاك پيكره‌هاي انساني است. نتايج يافت‌شده حاكي از آن هستند كه تقريباً در اكثر لباس‌هاي پيكره‌ها در سفال‌هاي مينايي، از نقوش هندسي و بالأخص گره‌ها استفاده شده كه تنوعي در حدود 30 نوع گره را شامل مي‌شوند و گره شش و تُكه ، از جمله پرتكرار‌ترين نقوش هندسي است. همچنين، از مطالعه نمونه‌ها درمي‌يابيم كه تفاوت چنداني ميان گره‌هاي استفاده‌شده در پوشاك مردان و زنان وجود ندارد و گويا هدف هنرمند، تأكيد بر آرايه‌هاي هندسي، كاربرد اين تزئينات بر روي البسه و ايجاد نقشي متفاوت از نقوش گياهي بر روي پوشاك بوده كه به زيبايي و با مهارت، به اين هدف نائل آمده است.
