بازخواني تحولات خرد شهري از منظر نظريه رژيم ها مورد مطالعه: محله ايثار مشهد

يكي از مهم‌ترين ابزارهاي تحليل سياست‌هاي شهري، نظريه رژيم‌هاي شهري است كه بر اساس ماهيت ائتلاف حاكم، ساختار مناسبات ميان كنشگران و منابع آن‌ها، به سهم و نقش بخش خصوصي، عمومي و دولت در قالب مفاهيم ائتلاف رشد، رژيم شهري و ماشين رشد شهري مي‌پردازد. محله ايثار به‌عنوان يك الگوي مشاركتي، طي دهه گذشته توانسته است با استراتژي توسعه ويژه، از زوال خارج‌ و ارتقاء قابل‌توجهي را تجربه نمايد. بر همين مبنا پرسش اساسي اين است كه ائتلاف گروه‌هاي با منافع مختلف در محله ايثار، چرا، چگونه و بر اساس چه مدلي شكل گرفته است؟ پژوهش حاضر به نقش و تركيب گروه‌هاي ذينفع در ارتقاء محلات رو به زوال شهري با تكيه‌بر مدل‌هاي رژيم‌ و ماشين رشد شهري پرداخته است. اين تحقيق برحسب نوع، توصيفي تحليلي و از نظر روش علي پس از وقوع مي‌باشد. داده‌هاي پيمايش ميداني به كمك نرم‌افزارهاي، SPSS، Excel و Arc GIS پردازش شده است. از مدل رگرسيون فضايي در شناسايي عوامل و تكنيك تحليل عاملي جهت استخراج ساختارهاي پنهان داده‌ها، سهم هر مؤلفه در عامل‌ها و نام‌گذاري عاملين استفاده شده است. سرانجام با بررسي نقش بازيگران مختلف ائتلاف، نوع رژيم محله شناسايي گرديد. مطابق بررسي‌ها فرايند ارتقاء محله از دهه 80 شمسي، بر اساس مدل ماشين رشد شهري و با تكيه‌بر كارآفريني نخبگان توليديتجاري بوده است. در اين راستا، بررسي ضريب اشتراكي تحليل عاملي نشان مي‌دهد سال تأسيس (0.561)، نوع تصرف ملك (0.396) و داشتن كارگاه توليدي (0.311) تأثيرگذارترين عوامل بوده‌اند. شهرداري نيز با كنترل صدور مجوزهاي تجاري به‌عنوان يكي از بازيگران رژيم شهري نقش ايفا نموده است. نقش‌آفريني نخبگان اقتصادي بخش خصوصي در كنار مديران شهري و حكومت، موضوعي است كه اين پژوهش به آن پرداخته و استراتژي توسعه محله ايثار را قابل الگوبرداري در ساير محلات نابسامان مي‌داند.