واكاوي جايگاه تعاملات اجتماعي در ساختار فضايي خانه هاي سنتي (مطالعه موردي: شهر كاشمر)

ارتباطات اجتماعي يكي از مهم‌ترين نيازها و ابعاد جامعه انساني است كه به باور بسياري بي ارتباط با شرايط محيط كالبدي نيست. در اين خصوص خانه نيز به سبب جايگاه والايي كه در شكل دهي محيط زندگي دارد، اهميتي بيشتر مي يابد. از اين‌رو، پژوهش حاضر بر آن است تا وجوهي از معماري خانه را به دست آورد كه در تعاملات اجتماعي نقش محوري دارند. اينكه معماري خانه هاي سنتي چگونه سبب بهبود تعاملات اجتماعي ساكنين مي شده است پرسشي اصلي اين پژوهش را شامل مي شود. از آنجا كه در عموم تحليل ها براي خانه هاي سنتي كيفيت بالاتري قائل شده اند، پژوهش حاضر جهت بررسي اين موضوع پايه هاي خود را بر مبناي مطالعه مورد خانه هاي سنتي كاشمر قرار داده است. در اين بررسي بامطالعه رفتار مختلف و تحليل محتواي مصاحبه ها و مشاهدات صورت گرفته، سعي شده است، روابط موجود در ساختار فضايي خانه ها با موضوع تعاملات اجتماعي تحليل گردد. يافته ها نشان مي دهد رفتاري از قبيل تهيه نذري، برگزاري مراسم، شب نشيني، بازي با فرزندان، استقبال از مهمان، سفره انداختن و استراحت كردن در شب به‌صورت جمعي به‌عنوان عمده فعاليت اجتماعي داخل اين خانه ها است. با تحليل اين رفتار در بستر فضايي آن‌ها، هشت مؤلفه در معماري خانه ها شناسايي شد كه شاخص هاي مهمي در تعيين سطح تعاملات اجتماعي اين خانه ها محسوب مي شوند كه عبارت‌اند از ارتباط با فضاي باز، دسترسي‌ها، فاصله كاركردي، مبلمان فضا، محوريت حركتي، تعدد و تنوع فضايي، شفافيت و تداوم فضايي، انعطاف‌پذيري و تطبيق‌پذيري.