غذا و خوراك در حرم مطهرامام رضا(ع) در عصر صفوي

شيوه و نوع اطعام در اماكن مقدس، بيانگر فرهنگ اجتماعي و مذهبي مردم در هر دوره‌ است. در اين بين، حرم مطهر رضوي يكي از اين اماكن مقدس محسوب مي شود كه از زمان شكل‌گيري تشكيلات اداري و توسعه آن در دوره صفويه، به اكرام و اطعام زوار و خادمان پرداخته است. هدف از اين مقاله پاسخ به اين سؤال است كه در دوره صفويه، به‌عنوان دوران آغازين شكل‌گيري تشكيلات آستان قدس رضوي، چه نوع غذاهايي و به چه منظور در حرم مطهر رضوي طبخ مي‌شد و هزينه موردنياز آن از كجا تأمين مي‌گرديد. اين پژوهش با روش كتابخانه‌اي و با رويكرد توصيفي-آماري از طريق بررسي اسناد موجود در دوره صفوي، درصدد پاسخگويي به سؤالات فوق مي باشد. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه غذا در حرم مطهر به‌منظور تغذيه بيماران دارالشفا، اطعام زوار و فقرا و به مناسبت ايام عزاداري و اعياد در ضيافت‌ها، طبخ مي‌شد كه با توجه به نوع كاربرد آن، از انواع متفاوتي برخوردار بوده است، به‌طوري‌كه تنوع بسياري در غذاهاي مربوط به اعياد ديده مي‌شود كه در مقايسه با غذاهاي مصرفي در دربار صفوي تقريباً يكسان است. برخي هزينه‌هاي تهيه غذا از طريق مصارفي كه در وقفنامه‌ها به همين منظور تعيين شده بود، تأمين مي‌شد و برخي ديگر طبق نظر متولي و شاه، از طريق ساير درآمدهاي آستان قدس به دست مي‌آمد. تنوع غذاها در اسناد موردبررسي نشان مي‌دهد كه فرهنگ غذايي در دوره صفوي داراي تنوع و از همه نوع مواد غذايي استفاده مي‌شده است.