نقش اقتدار سازمان مالياتي در اثر عدالت توزيعي و رويه اي بر تمكين مالياتي

رعايت ماليات شامل تصميماتي است كه در نظر گرفتن منافع شخصي در آن، به ضرر جامعه و اعضاي آن است. امروزه سيستم‌هاي مالياتي در سراسـر جهـان وابسـته بـه تمكـين داوطلبانـه ماليـات توسـط مؤديان ماليـاتي مي‌باشند؛ چراكه هر چـه درصـد تمكـين ماليـاتي در يـك سيسـتم مالياتي بالاتر باشد، به همان نسبت درآمد مالياتي افزايش خواهد يافت. از طرفي وقتي مؤدي احساس كند يا معتقد باشد كه سيسـتم ماليـاتي آن كشـور ناعادلانـه است و بار مالياتي زيادي دارد، هزينه‌هاي اخلاقي بـراي رفتـار صـادقانه كـاهش و فـرار مالياتي به‌عنوان نوعي مقاومت در برابر سيستم مالياتي توجيه پيدا مي‌كند؛ بنابراين مي‌توان انتظار داشـت كـه وقتـي مسـئولين ماليـاتي به‌صورت عادلانه در زمينه هاي مختلف عمل كنند، مؤديان به‌صورت داوطلبانـه بـا تصـميمات آن‌ها هماهنـگ مـي شوند. پژوهش حاضر با هدف بررسي اثر تعامل بين عدالت توزيع و عدالت رويه اي و همچنين آزمون يك تعامل سه جانبه (عدالت توزيع* عدالت رويه* اقتدار سازمان) بر تمكين مالياتي به مرحله اجرا درآمد. جامعه آماري پژوهش حاضر كليه اشخاص حقوقي در استان تهران بوده است كه حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان استخراج شده و درنهايت 495 شركت به‌صورت تصادفي براي تجزيه و تحليل فرضيه پژوهش در نظر گرفته شد. نتايج حاصل از آزمون فرضيه پژوهش در گام نخست مدل نشان داد كه عدالت رويه اي و عدالت توزيع تأثير بسزايي در سطح تمكين داوطلبانه مالياتي دارند؛ اما در يك رابطه تعاملي دوطرفه موجب كاهش تمكين داوطلبانه مي شوند؛ از طرفي نتايج مدل نهايي حاكي از آن بود كه اثر تعديلي اقتدار سازمان مالياتي در يك رابطه تعاملي با عدالت توزيع و عدالت رويه اي، سطح تمكين داوطلبانه (نه اجباري) ماليات را به‌خوبي پيش بيني مي كند.