بررسي پيامدهاي مثبت و منفي طرح هاي انتقال آب بين حوضه اي

يكي از چالش هاي جدي در طرح هاي انتقال آب بين حوضه اي وجود پيامدهاي گوناگون است كه به علت نقش و اثربخشي متفاوت هر يك از آنها در اجرا، مشكلات زيادي را در زمينه هاي محيط زيستي، اقتصادي و اجتماعي به وجود آورده است. لذا هدف از اين تحقيق شناسايي و اولويت بندي پيامدهاي مثبت و منفي طرح هاي انتقال آب بين حوضه اي با استفاده از نظر 41 نفر از خِبرگان و متخصصين مرتبط با حوزه ي آب و اعضاي هيأت علمي متخصص در اين امر بوده است. در اين راستا، از پرسشنامه اي محقق ساخته به منظور شناسايي پيامدهاي مؤثر و حائز اهميت در طرح هاي انتقال آب بين حوضه اي از سه ديدگاه محيط زيستي، اقتصادي و اجتماعي و از تكنيك اِنتروپي (Entropy) به منظور محاسبه وزن آن ها استفاده شده است. در ادامه از تكنيك ترجيحات بر اساس مشابهت به راه حل ايده‌آل (TOPSIS) براي اولويت بندي پيامدهاي مؤثر استفاده گرديد. تجزيه و تحليل يافته هاي اين پژوهش با استفاده از تكميل 41 پرسشنامه، 29 پيامد (شاخص) را از جنبه هاي محيط زيستي، اقتصادي و اجتماعي براي طرح هاي انتقال آب بين حوضه اي شناسايي نموده است كه شامل 9 پيامد محيط زيستي، 7 پيامد اقتصادي و 13 پيامد اجتماعي جهت ارزيابي طرح هاي انتقال آب بين حوضه اي بوده است. نتايج وزن دهي پيامدها با استفاده از تكنيك اِنتروپي نشان داد كه جنبه اجتماعي با وزن (0.44744)، جنبه محيط زيستي با وزن (0.31102) و جنبه اقتصادي با وزن (0.24153) و از جنبه محيط زيستي پيامد نابودي حيات باتلاق ها و تالاب در پايين دست آبخيزهاي مبدأ با وزن (0.034655)، از جنبه اقتصادي پيامد هزينه سنگين ساختاري (ايستگاه پمپاژ، احداث تونل و لوله گذاري، آب شيرين كن و ... ) با وزن (0.03462) و از جنبه اجتماعي پيامد اعتراضات، مناقشات، منازعات اجتماعي، قومي و احساس تبعيض در جامعه با وزن (0.03465) به ترتيب بيشترين وزن را در بين ساير پيامدها به خود اختصاص داده اند. همچنين، نتايج اولويت بندي پيامدها با تكنيك TOPSIS نيز نشان داد پيامدهاي اجتماعي، زيست محيطي و اقتصادي به ترتيب داراي اهميت و اولويت بالايي در طرح هاي انتقال آب بين حوضه اي مي باشند. نتايج كلي حاصل از اين پژوهش حاكي از آن است كه پيامدهاي مثبت و منفي طرح ه اي انتقال آب بين حوضه اي بايد حتماً توسط سازمان مرتبط با حوزه ي آب جهت نظارت و حفظ پايداري اكوسيستم هاي طبيعي و نيل به اهداف توسعه ي پايدار مد نظر قرار گيرد.