بررسي نزاع گفتمان‌ها بر سر معانيِ سياسي- مذهبي در معرفة الصحابه ابونعيم اصفهاني (مطالعه موردي: تراجم خلفاي سه‌گانه و علي (ع))

معرفة الصحابه ابونعيم اصفهاني از جمله مهم‌ترين منابع صحابه‌نگاري قرن چهارم تا پنجم قمري است كه همانند ساير منابع معرفتي در حوزۀ تاريخ، پديده‌اي شفاف و خنثي نيست كه واقعيت‌هاي اجتماعي، سياسي و مذهبي را عيناً بازگو كند، بلكه حقايق را تحريف و يا پنهان مي‌كند. از اين رو، اين دسته از منابع بازتابي دقيق و منطبق بر عينيت نيستند، بلكه به نوعي بازنمايي اراده و انديشه‌هاي مورخ‌اند و تحت تأثير بافت‌هاي زمانۀ مؤلف تدوين شده‌اند. البته بازتاب اين تفكرات دربارۀ روايات مربوط به خلفاي راشدين كه در برهه‌اي از تاريخ، خود تفكرساز بوده‌اند، بيشتر است. بر همين اساس، نگارندگان پژوهش حاضر درصد برآمده‌اند براساس روش تحليل گفتمان انتقادي فركلاف به اين مسئله بپردازند كه الگو و نحوۀ بازنمايي روايات معرفة الصحابه دربارۀ خلفاي سه‌گانه و علي(ع) بازتاب كدام معاني از گفتمان‌هاي سياسي مذهبي جامعه است؟ اين پژوهش نوعي تحقيق متن‌محور است كه چگونگي شكل‌گيري قدرت (سياسي مذهبي و غيره) در متن را كه ابونعيم با برجسته‌سازي يك انديشه و طرد ساير انديشه‌ها به تقويت آن قدرت پنهان مي انديشد، تفسير خواهد كرد.