پويايي مراحل تحولي توده‌‌‌‌هاي جنگلي در قطعه‌هاي شاهد جنگل‌‌هاي هيركاني

پژوهش پيش‌رو با هدف شناسايي پويايي ساختار توده‌هاي دست‌نخورده در جنگل‌هاي هيركاني انجام شد. ابتدا، چهار رويشگاه در سه استان گيلان، مازندران و گلستان انتخاب شد و در هر رويشگاه سه قطعه‌نمونه يك هكتاري (درمجموع، 12 قطعه‌نمونه) در مراحل تحولي اوليه، بلوغ و تخريب درنظر گرفته شد. مرحله اول برداشت‌‌هاي ساختاري قطعه‌نمونه‌‌هاي فوق از اطلاعات سال 1387 استخراج شد و در سال 1397 داده‌‌هاي ساختاري در همان قطعه‌نمونه‌‌ها دوباره برداشت شدند، به‌طوري‌كه قطر تمام پايه‌‌ها (قطر برابر سينه بيشتر از 7.5 سانتي‌‌متر) اندازه‌‌گيري شد. براساس نتايج، ميانگين تعداد درختاني كه به‌شكل طبيعي از توده حذف شده بودند، براي مراحل تحولي اوليه، بلوغ و تخريب به‌ترتيب 78، 48 و 31 اصله در هكتار (21.1، 16 و 12.6 درصد) به‌دست آمد. افزايش قطر متوسط توده نيز براي مراحل مذكور به‌ترتيب 3.2، 4.5 و 3.75 سانتي‌‌متر بود. در قطعه‌هاي مورد بررسي طي دوره 10‌ساله، بيشينه رويش در مرحله تحولي بلوغ با متوسط 101 متر مكعب در هكتار مشاهده شد. براساس نتايج به‌دست‌آمده از مثلث ساختار، تمام توده‌‌ها در قسمت قطور قرار داشتند. طي دوره 10‌ساله در تمام قطعه‌نمونه‌ها (به‌جز مرحله‌هاي تحولي اوليه)، توده‌ها از حالت ناهمسال نامنظم دور شده بودند و جابه‌جايي اندكي در مثلث ساختار داشتند. درمجموع، مي‌توان گفت پايش‌‌هاي دوره‌‌اي و جمع‌‌آوري اطلاعات از قطعه‌نمونه‌‌هاي دائمي جزء اصول اوليه حفظ و اصلاح توده‌‌ها هستند. شناسايي تغييرات ساختار طي زمان به‌عنوان پويايي مراحل تحولي توده‌‌ها به‌شمار مي‌‌آيد و جنگل‌شناسي نزديك به طبيعت را ممكن مي‌‌سازد.