برهم‌كنش بيوچار و سوپرجاذب بر تركيب‌هاي تشكيل‌دهنده اسانس مرزه رشينگري (Satureja rechingeri Jamzad) در شرايط تنش خشكي

به‌منظور مطالعه اثر بيوچار و سوپرجاذب بر تركيب‌هاي شيميايي مرزه رشينگري (Satureja rechingeri Jamzad) در شرايط تنش خشكي، آزمايشي به‌صورت اسپليت پلات فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار طي دو سال زراعي 1396 و 1397 در مزرعه تحقيقات گياهان دارويي دانشكده كشاورزي دانشگاه لرستان اجرا گرديد. تيمارها شامل تنش خشكي به‌عنوان عامل اصلي در سه سطح (100، 80 و 60 درصد نياز آبي) و كرت‌هاي فرعي شامل فاكتور بيوچار كود گاوي در دو سطح (بيوچار به ميزان 10 تن در هكتار و شاهد) و عامل سوم شامل سوپرجاذب استاكوزورب در سه سطح (0، 60 و 120 ميلي‌گرم به ازاي هر بوته) بود. با استفاده از GCMS، 24 تركيب در اسانس اندام هوايي شناسايي شد. تركيب‌هاي اصلي شامل كارواكرول (76.6%)، گاماترپينن (5.8%)، پاراسمين (3%)، ترپينن4ال (2.5%)، 8،1سينئول (2%) و لينالول (0.9%) بودند. نتايج نشان داد كه بيشترين مقدار كارواكرول (90.8%) در تيمار تنش رطوبتي شديد + بيوچار+ 60 ميلي‌گرم استاكوزورب و كمترين آن (73.8%) در تيمار شاهد بدون تنش به همراه بيوچار +120 ميلي‌گرم استاكوزورب مشاهده شد. نتايج نشان داد كه كاربرد سوپرجاذب استاكوزورب بر كليه صفات بجز تركيب‌هاي تشكيل‌دهنده اسانس معني‌دار بود اما اثرهاي متقابل تنش رطوبتي و بيوچار تأثير معني‌داري بر عملكرد اسانس داشت. همچنين با كمك همبستگي بين صفات مشخص شد كه هيچ‌گونه همبستگي بين حضور و عدم حضور سوپرجاذب استاكوزرب با تركيب‌هاي مختلف اسانس مرزه رشينگري وجود ندارد.